ЖИ дәуіріндегі өркениет қалай дамиды?

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде белгілі ғалым, Ресей ғылым академиясының академигі, М.В.Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік уни­вер­ситеті Күрделі жүйелердің математикалық зерттеулері инс­титутының жетекші ғылыми қызметкері, профессор Ас­қар Ақаевтың дәрісі өткенін білесіздер. Профессор «ЖИ дәуіріндегі адамзат дамуы» атты тақырыпта маз­мұн­ды және терең ойға құрылған көшбасшылық дәріс оқыды.

Кездесу барысында ғалым қазіргі заманның жаһандық үр­діс­терін, жасанды интел­лек­ті­нің дамуын және оның қоғам өмі­ріне әсерін кеңінен тал­қы­лады. Ол цифрлық дәуірде ғы­лым мен білімнің, инновация мен адам капиталының рөлі ерек­ше екенін атап өтті. Про­фес­­сордың айтуынша, жа­сан­ды интеллект тек эко­но­ми­ка­лық жүйелерді емес, сонымен қатар мәдениет пен әлеуметтік қатынастарды да түбегейлі өзгертуде. Ол демографиялық өз­герістер мен адамзат эво­лю­циясының болашағына қа­тыс­ты өз ғылыми көзқарасын ор­таға салды. «Адам мен ЖИ ара­сындағы өзара бай­ла­ныс­тың, әрекеттің салдары қандай болады?» деген сауалға про­фессордың жауабы мынадай болды: «ЖИ адамның ең үлкен көмекшісі де, ең үлкен бас ауруы да бола алады. Жасанды интеллект көмегімен күнделікті тапсырмаларды автомат­тан­дыру бізге күрделі және шы­ғар­машылық тапсырмаларға назар аударуға және бос уа­қы­тымызды кеңейтуге мүмкіндік береді. Егер жасанды ин­тел­лект бәсекелес емес, адамның когнитивтік қабілеттерін кү­шей­тетін құралға айналса, он­да мәдени революцияның жаңа дәуірі пайда болуы мүм­кін. Екінші жағынан, жасанды ин­теллектіге тәуелділік адам­ның тәуелсіздігі мен шы­ғар­ма­шылығының төмендеуіне, ал жа­санды интеллект кө­мек­ші­лерін кеңінен қолдану адам ин­теллектісінің күрт төмен­деуіне және аналитикалық дағ­дылардың жоғалуына әкелуі мүм­кін. Жасанды интеллект адам­дарды қуыршақтарға ай­налдырып, олардың пікірлерін манипуляциялап, корпора­тив­тік мүдде үшін лобби жасай ала­ды». Алайда профессордың ойы: «Адам мен жасанды ин­тел­лект арасында бір-бірімен бә­се­келесудің орнына толық­ты­ратын симбиоз жасалуда. Со­нымен қатар адам бұл сим­биозда көшбасшы болып қала беруі керек, жасанды интел­лек­тінің күшін адамзаттың әл-ау­қатына қызмет етуге ба­ғыт­тауы керек. Өркениеттің эво­­люциясы жоғары, прог­рес­сивті траекториямен жүретін болады».

Асқар Ақаев жастарды жа­ңа идеяларды батыл ұсы­нуға, ғылыми зерттеулерге бел­сенді араласуға және адам­зат дамуына үлес қосуға шақырды. Ғалымның дәрісі тыңдаушылар арасында үлкен қызығушылық пен терең ой тудырды. Дәріс соңында сту­дент­тер мен оқытушылар өз сұ­рақ­тарын қойып, про­фес­сор­дың пікірлерін талқылады. Математикалық және компью­терлік модельдеу кафедра­сы­ның ұжымы дәрісте көтерілген идеяларға зор қызығушылық танытты және болашақта бір­лескен ғылыми жобалар жүр­гізу мүмкіндігін атап өтті. Қа­ты­­сушылар бұл кездесуді ҚазҰУ-дың ғылыми және зият­кер­лік өміріндегі айрықша оқи­ға ретінде бағалады.

Сәуле МАУСЫМБЕКОВА,

Математикалық және компьютерлік модельдеу

кафедрасының меңгерушісі, қауымдастырылған профессор