Оқыту және білім беру сапасы бойынша Академиялық комитет

1.1 Осы ереже «әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті» коммерциялық емес акционерлік қоғамының факультеттерінің оқыту және білім беру сапасы жөніндегі Академиялық комитетінің (бұдан әрі – «Комитет») мәртебесін, міндеттері мен функцияларын, сондай-ақ университеттің құрылымдық бөлімшелерімен және өзге де алқалы органдарымен өзара әрекеттесу тәртібін айқындайды.

1.2 Комитет факультетте іске асырылатын білім беру процестерінің нәтижелілігі мен тиімділігін бағалауды жүзеге асыратын тәуелсіз сараптамалық орган ретінде құрылады.

1.3 Комитет өз қызметінде «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңын; Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім Министрлігінің нормативтік құжаттарын; Білім және ғылым министрінің 04.05.2020 ж. №174 бұйрығымен бекітілген Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында ашықтық пен ашықтықты қамтамасыз ету жөніндегі Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттын, Еуропалық жоғары білім беру кеңістігінде жоғары білім сапасын қамтамасыз ету үшін стандарттары мен нұсқаулықтарын (ESG 2015)  басшылыққа алады.

1.4 Комитет өз қызметінде Басқарма мүшесі-академиялық мәселелер жөніндегі проректорға, атап айтқанда аккредиттеу және институционалдық зерттеулер орталығына, академиялық мәселелер жөніндегі департаменттің білім беру бағдарламаларын жобалау кеңсесіне және факультеттің деканына есеп береді.

2.1 Осы Ережеде мынадай қысқартулар қолданылады:

КЕАҚ – Коммерциялық емес акционерлік қоғам;

ESG – European Standards and Guidelines Еуропалық жоғары білім беру кеңістігінде сапаны қамтамасыз етудің еуропалық стандарттары мен нұсқаулары (ESG, 2015);

БББ – білім беру бағдарламасы;

АжИЗО – Аккредиттеу және институционалдық зерттеулер орталығы;

ПОҚ – Университеттің профессорлық-оқытушылық құрамы;

АМжД – Академиялық мәселелер жөніндегі департамент.

ПОӘК – Пәннің оқу-әдістемелік кешені.

2.2 Осы Ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

Сапаны қамтамасыз етудің ішкі жүйесі – басқару құралы және мүдделі тұлғалардың қажеттіліктеріне сәйкес білім беру процесінің нәтижелеріне қол жеткізу тетігі.

Білім беру бағдарламасы (БББ) – оқытудың мақсаттары, нәтижелері мен мазмұнын, білім беру процесін ұйымдастыруды, оларды іске асыру тәсілдері мен әдістерін, оқыту нәтижелерін бағалау өлшемдерін қамтитын білім берудің негізгі сипаттамаларының бірыңғай кешені.

Білім беру сапасы – білім берудің нәтиже ретінде, процесс ретінде, құндылық ретінде, жүйе ретінде белгіленген қажеттіліктерге, мақсаттарға, талаптарға, нормаларға (стандарттарға) теңгерімді сәйкестігі. Білім беру сапасы-Университеттің оқытушылары, білім алушылары мен білім беру ортасы арасындағы өзара іс-қимылдың нәтижесі.

Оқыту сапасының мониторингі  – оқытушының педагогикалық қызметі нәтижелерінің және оның жетістіктерінің білім және ғылым саласындағы нормативтік-құқықтық актілердің талаптарына, қызметкерлердің лауазымдарына қойылатын біліктілік талаптарына және Университеттің ішкі нормативтік құжаттарының талаптарына сәйкестігін қадағалау процесі.

Оқыту нәтижелері – білім алушылардың БББ меңгеру бойынша алған, көрсеткен, қалыптасқан құндылықтары мен қарым-қатынастарын бағалаумен расталған білім, білік, дағды көлемі.

Білім беру сапасын қамтамасыз ету – білім беру сапасына ықпал ететін жағдайлар жасау процесі (оқу ресурстарымен, инфрақұрылыммен, оқу жоспарларымен және бағдарламамен қамтамасыз ету).

Кепілдік – білім беру нәтижелерін объективті және негізді бағалау және сол арқылы оның сапалы деңгейіне кепілдік беру.

Сапаны арттыру – процестердің нәтижелігі мен тиімділігін үнемі жақсартуға бағытталған ЖОО-ның жүйелі қызметі.

Білім беру бағдарламасын іске асыру шарттары – білім беру процесін кадрлық, материалдық-техникалық, оқу-әдістемелік, ақпараттық, қаржылық және әлеуметтік қамтамасыз ету жиынтығы.

Университет түлегінің негізгі құзыреттіліктері – жүйелі ойлау (сыни, стратегиялық) – шығармашылық, коммуникация (салааралық, ақпараттық), көпмәдениеттілік және ашықтық, жобалар мен процестерді басқару, икемділік, зейінділік, объективті бағалау және шешім қабылдау, шығармашылыққа қабілеттілік, жаңасын қабылдауға дайын болу.

Сапа индикаторлары – сапаны арттырудың жетекші принципі, өлшеу функциясы бар, білім беру процесінің сапа дабылы.

Сапа индикаторларының санаттары: сандық, сапалық, кіріс, процесс индикаторлары, шығу, стратегиялық, әрекеттер.

Сапа мәдениеті – сапа факультеттің күнделікті қызметіне саналы түрде енгізіледі. Факультет өзінің тәжірибесін сыртқы талаптарды ескере отырып бағалайды және кадрларды даярлауды жақсартуға ықпал етеді.

SWOT талдау – ұйымның ішкі және сыртқы ортасының факторларын анықтаудан тұратын стратегиялық жоспарлау әдісі.

3.1 Комитет қызметінің мақсаты Қазақстан Республикасының Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес факультетте білім беру сапасын қамтамасыз ету, халықаралық стандарттарға негізделген ішкі сапаны қамтамасыз ету жүйесінің сақталуын талдау және мониторингтеу, академиялық қызметтің нәтижелілігі мен тиімділігін арттыру болып табылады.

3.2 Комитеттің негізгі міндеті:

- білім беру сапасын қамтамасыз етудің  ішкі жүйесін ұйымдастыру.

3.3 Комитет қызметінің негізгі бағыты – факультеттің ішкі сапасын қамтамасыз ету жүйесін басқару.

3.4 Комитеттің негізгі функциялары:

• үш деңгейдегі білім беру бағдарламаларының сапасын бағалау: бакалавриат, магистратура және докторантура;
• білім алушыларды белгіленген стандарттардан даярлау сапасындағы ауытқуларды уақтылы анықтау мақсатында сауалнама әдісімен факультетте білім беру процесінің сыртқы және ішкі жағдайлары мен жай күйіне мониторингті ұйымдастыруға және жүргізуге қатысу;
• факультетте оқыту сапасына, ғылыми кеңес беру сапасына, білім беру және зерттеу процесін ұйымдастыру сапасына қанағаттану тұрғысынан білім алушылар мен түлектердің сауалнамаларының нәтижелерін талдау;
• ауытқу себептерін талдау, барлық деңгейлерде кадрларды даярлаудың сәйкес келмейтін нәтижелерінің пайда болуын болдырмайтын түзету шаралары мен шаралары туралы ұсыныстар әзірлеу (оқу жоспарлары мен білім беру бағдарламаларын жетілдіру, оқытушылар мен басқа да персоналды даярлауды жақсарту, сондай-ақ ақпараттық, материалдық және т. б. қамтамасыз ету);
• білім беру бағдарламаларының еңбек нарығының қажеттіліктеріне сәйкестік дәрежесін анықтау;
• білім беру бағдарламаларын жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірлеу;
• пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің (ПОӘК, силлабустар) сапасын бағалау;
• оқу сабақтарын, оның ішінде ашық сабақтарды өткізу сапасын бақылау;
• қорытынды бақылаудың емтихан материалдарының сапасын бақылау;
• жоғары сапалы білім алуда студенттердің құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету, сондай-ақ бәсекеге қабілетті түлектерді даярлау бойынша оның алдында тұрған міндеттерді шешуге факультетке жәрдемдесу мақсатында студенттердің білім беру процесін басқаруға қатысу құқығын іске асыру;
• пәндерді оқыту сапасын арттыру бойынша ұсыныстар әзірлеу мақсатында білім беру бағдарламаларында білім алушылардың үлгеріміне мониторинг жүргізу;
• университет білім алушылары үшін білім беру ресурстарының қолжетімділігін бақылау;
• білім алушылардың білім беру үдерісі мәселелері бойынша хабардар болуын бақылау, сондай-ақ жұртшылықты университеттің жаңалықтары мен қызмет бағыттары туралы хабардар ету;
• білім алушылар мен ОПҚ тарапынан Академиялық адалдық жағдайларын қарау. Комитеттің академиялық адалдықты бұзу мәселелері жөніндегі шешімдері тәртіптік және әкімшілік ықпал ету шараларын қолдануға негіз болады.

4.1 Комитет құрамына оқытушылар, білім алушылар, әкімшілік-басқару персоналының өкілдері кіреді. 

4.2 Комитеттің дербес құрамы және төрағасы факультеттің Ғылыми кеңесінің шешімімен бекітіледі.

4.3 Комитеттің құрамы факультеттің Ғылыми кеңесінің ұсынуы бойынша Комитет мүшелерін ауыстыру және қажет болған жағдайда жаңа мүшелерді қосу мүмкіндігімен кемінде 2 жыл мерзімге бекітіледі.

4.4 Комитет өз қызметін факультеттің Ғылыми кеңесі бекіткен оқу жылына арналған жұмыс жоспарына сәйкес жүзеге асырады.

4.5 Факультеттегі білім сапасы Комитетінің отырыстары хаттамалармен ресімделеді. Комитет отырыстарының хаттамаларын жүргізу үшін оның мүшелері арасынан хатшы тағайындалады.

4.6 Комитет отырыстарында білім беру сапасы мәселелері қажеттілігіне қарай, кварталына кемінде бір рет талқыланады.

4.7 Комитеттің жұмысы туралы есеп факультеттің Ғылыми кеңесінің қарауына жылына кемінде 1 рет шығарылады.

4.8 Комитет төрағалары мен мүшелерінің негізгі білім беру бағдарламаларын әдістемелік сүйемелдеуі бірлескен оқыту әдісі (co-teaching) негізінде жүзеге асырылады. Осыған байланысты Комитет Төрағасы мен мүшелерінің (білім алушылар мен әкімшілік-басқару персоналының өкілдерінен басқа) еңбегіне ақы төлеу жұмыстың еңбек сыйымдылығын және профессор-оқытушылар құрамының педагогикалық жүктемесін есептеу үшін қолданыстағы нормативке сәйкес жүзеге асырылады.  

4.9 Комитет факультеттің құрылымдық бөлімшелерімен, үшінші тарап ұйымдарымен және мекемелерімен, егер бұл Комитетке жүктелген міндеттер мен функцияларды шешу үшін қажет болса, комитеттің әр түрлі қызметі шеңберінде өзара әрекеттестік орнатады.

4.10 Комитет қабылданатын шешімдердің объективтілігі мен сапасы үшін жауап береді.

4.11 Комитеттің құқығы бар:

• комитет қызметіне байланысты мәселелерді факультеттің Ғылыми кеңесінің қарауына енгізу;
• комитеттің қарауына жататын мәселелер бойынша факультет деканына, ұйымдарға, қауымдастықтарға ұсыныстармен шығу;
• комитет қызметі үшін қажетті анықтамалар мен құжаттарды сұрату;
• факультетте білім беру процесінің сапасын бағалауға жәрдемдесу және қатысу;
• білім беру бағдарламалары мен пәндерінің оқу-әдістемелік кешендерінің, сабақтардың, оқыту нысандары мен әдістерінің сапасын жақсарту мәселелері бойынша ұсыныстар беруге;
• сапасыз және қате дайындалған құжаттарды қарастырмай, жаңадан дұрыстап жасауға қайтаруға;
• сараптама тағайындау және жүргізу, әртүрлі аудит түрлері үшін комиссиялар құру;
• кафедраның кез-келген оқытушысынан, деканат қызметкерінен, университеттің кез-келген қызметкерінен өз құзыреті шегінде қажетті құжаттарды талап ету;
• жеке тапсырмаларды орындау үшін оқытушыларды тарту.

5.1 Осы Ереже факультеттің Ғылыми кеңесі бекіткен сәттен бастап күшіне енеді.

5.2 Ереженің қолданылу мерзімі шектелмейді.

5.3 Осы Ережеге өзгерістер мен толықтырулар факультеттің Ғылыми кеңесінің шешімімен бекітіледі.