SDG 5: Гендерлік теңдікті қамтамасыз ету аясында «Ғылымдағы әйелдердің рөлі»
2024 жылдың 6 наурызында Халықаралық әйелдер күні қарсаңында ҚазҰУ-дың биология және биотехнология факультетінің Биоәртүрлілік және биоресурстар кафедрасы SDG 5: Гендерлік теңдікті қамтамасыз ету аясында «Ғылымдағы әйелдердің рөлі» атты халықаралық іс-шара ұйымдастырды және барлық әйелдер мен қыздардың мүмкіндіктерін кеңейту. Дүниежүзілік кәсіпқой қауымдастықтың деректері бойынша зерттеушілердің 30 пайызы ғана әйелдер. Әйелдер мен қыздардың ғылымға толық және тең қолжетімділігін және олардың оған қатысуын қамтамасыз ету үшін 2015 жылғы 22 желтоқсанда БҰҰ Бас Ассамблеясы 11 ақпанды ғылымдағы әйелдер мен қыздардың халықаралық күні деп жариялау туралы қарар қабылдады. ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің деректері бойынша еліміздегі ғалымдардың 54 пайыздан астамы әйелдер, яғни 10 мыңнан астам әйел адам. Жыл сайын олардың ғылыми ортадағы үлесі артып келеді. Мысалы, 2018 жылы докторлық дәрежесі бар әйелдердің саны 595 болса, 2023 жылға қарай бұл көрсеткіш 714-ке дейін өсті. Дөңгелек үстелге 6 спикер қатысып, биологиялық зерттеулер саласындағы әйел ғалымдардың түрлі мәселелерін ашып көрсетті.
Меруерт Сәкенқызы Құрманбаева (Алматы, Қазақстан) – биология ғылымдарының докторы, профессор, биология және биотехнология факультетінің деканы. Баяндама тақырыбы: «М.Х.Шығаева – көзге көрінбейтін әлемді жаулап алған ұлы ғалым– әйел».
Әсел Мұсабекова – PhD (Страсбург университеті, Франция) молекулалық биология және вирусология саласындағы ғылыми танымал етуші, иммундау жөніндегі кеңесші, вакциналар туралы медиа жобалардың және Қазақстандағы вакцинация туралы алғашқы ресми сайттың бірлескен авторы. Баяндама тақырыбы: «Әртүрлі мансап жолдары туралы және ғылымдағы адамзат туралы: вирусология және вакцинология»
Гүлнара Тоқбергенқызы Ситпаева (Алматы, Қазақстан) – «Ботаника және фитоинтродукция институты» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының бас директоры «Қазақстандағы ботаника ғылымының дамуындағы әйел ғалымдардың рөлі»
Дана Акилбекова – Швейцария (ETH Zurich), Назарбаев Университетінің биомедициналық инженерия саласындағы ассистенті. 2007 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін физика мамандығы бойынша бітірген. 2010 жылы нанофизика бойынша магистр дәрежесін (Райс университеті, АҚШ) және 2014 жылы инженерия саласындағы PhD дәрежесін (Айова штаты университеті, АҚШ) және Швейцарияда (ETH Zurich) постдокторантураны алды. Ғылыми қызығушылықтары: биоматериалдар, тіндік инженерия және 3D биопринтинг. Баяндама тақырыбы: «Ұйымдастырылған сүйектің жасушадан тыс матрицасын дамыту, атап айтқанда, сүйектегі коллаген талшықтарының кешенді ұйымдастырылуын имитациялау»
Гемеджиева Надежда Геннадьевна (Алматы, Қазақстан) – биология ғылымдарының докторы, корреспондент-мүше. RAE. «Ботаника және фитоинтродукция институты» РМК РМК «Өсімдік ресурстары» зертханасының меңгерушісі. Баяндама тақырыбы: «Ботаника және фитоинтродукция институтының әйел ғалымдарының ботаника ғылымының дамуындағы рөлі»
Алена Кошкина - IUCN шағын сүтқоректілер тобының үйрек жөніндегі халықаралық жұмыс тобының мүшесі. Ғылыми басылымдардың авторы және шолушысы, «Дала жануарлары» оқулығының авторы, National Geographic Explorer. ASBK ғылыми қызметкері (Қазақстан биоәртүрлілікті сақтау қауымдастығы) жаратылыстану ғылымдарының кандидаты Экологиялық жобалардың үйлестірушісі. Баяндама тақырыбы: «Зоология ғылымының дамуындағы биолог әйелдің рөлі».
Дөңгелек үстелде барлық жарияланған спикерлер жаратылыстану ғылымының әр саласының ғалымы рөліндегі әйелдердің проблемалық мәселелерін талқылады. ЮНЕСКО-ның 2019 жылғы есебіне сәйкес Қазақстан әйел ғалымдардың саны бойынша ТОП 10 елдің қатарына енді. Бұл көптеген елдерде ғылымға қолжетімділік тең қамтамасыз етілгенін көрсетеді, бірақ ғылыммен айналысуға барлық жерде бірдей жағдай жасалмаған. Өйткені, ғалымдардың өзі айтқандай, ғылыми жаңалықтар ашу үшін 100 пайыз ғылымға берілу керек. Әйелдерге мұны істеу қиынырақ, өйткені ол босану мен бала күтімі, үй шаруасымен айналысады. Осылайша, ол мансабын үзіп, көбінесе жарысты тастап кетеді. «Ғылымдағы әйелдердің рөлі» атты дөңгелек үстелдің қорытындысында әйелдердің ғылымға тең және толық қолжетімділігін арттыру жөнінде ұсыныстар айтылды, мысалы, жұмыс орындарында, балабақшаларда бақылаудағы балалар бөлмелері сияқты жағдайлар жасау қажет. алғашқы айлардан бастап, сондай-ақ қашықтан жұмыс істеу мүмкіндігі немесе жұмыс күнінің жартысы кеңседе және жартысы «қашықтықта» басқа елдерде (негізінен ғылым дамыған Еуропа елдерінде және АҚШ-та) - редактор Ескерту). Сонымен қатар, шешім қабылдаушы әйелдердің санын көбейту керек немесе әйелдерге тең жағдай жасау туралы шешім қабылданатын жерлерде олардың санын көбейту керек. Бәлкім, сол кезде Қазақстанның беделді ғылыми басылымдарында жарияланып, сілтеме жасалған ғалым әйелдер көбейер.
Биоалуантүрлілік және биоресурстар кафедрасы
Басқа жаңалықтар
