Философия ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰҒА академигі (2003), Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының депутаты (2007 жылдан).
1947 жылы 15 сәуірде Павлодар облысы Лебяжі ауданында дүниеге келген. Н. К. Крупская атындағы Семей педагогикалық институтының филология факультетін аяқтаған соң, саясаттану және философия кафедрасында оқытушы болып жұмыс істейді. 1974-1977 жылдары С.М.Киров атындағы ҚазМУ философия-экономика факультетінде аспирантурада оқыды. 1978 жылы кандидаттық диссертациясын, 1994 жылы - «Дінтану, теология» мамандығы бойынша «Абай дүниетанымындағы Құдай мен адам проблемасы (герменевтикалық талдау)» тақырыбында докторлық диссертациясын қорғады.
2001-2007 жж. - Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ философия және саясаттану факультетінің деканы. Академик Ғарифолла Есімнің өмір философиясы, саяси дүниетанымы, ғылыми кредосы теория мен практиканың ажырамас бірлігімен, әлеуметтік жайластырудың өзекті мәселелерін шешуге, рухани құндылықтарды сақтауға, ұрпақтарды патриотизм және ұлттық сана-сезім рухында тәрбиелеудің жолдары мен әдістерін таңдауға бағытталуымен ерекшеленеді. Философ, жазушы Гарифолла Есімнің көтерген мәселелер тақырыптарының ауқымы өте кең. Оның есімі адам өмірінің онтологиялық және гносеологиялық аспектілерін, сана проблемаларын, өмір мәні мен жауапкершілігін, мәдениет философиясын, философиялық антропологияны, дінді, түркі және қазақ философиясының тарихын қозғайтын қатаң философиялық сипаттағы көптеген жарияланымдарымен ғылыми қоғамдастыққа кеңінен танымал. Бұл ретте ҚР ҰҒА академигі Г.Есімнің барлық шығармаларына жоғары эрудиция, көзқарастардың кеңдігі, ой тереңдігі, әдіснамалық және ғылыми жаңашылдық тән ерекшелік.
Республикада Ғарифолла Есімді көрнекті абайтанушы, Шәкәрім мен Яссауи шығармашылығының зерттеушісі ретінде біледі. Ұлы ақын, ойшыл, ұлы қазақ даласының философы Абай Құнанбаевтың 150 жылдық мерейтойын мерекелеу жылында Қазақ радиосы мен телевидениесінде 50 бағдарлама дайындалды, ал «Казахстанская правда» республикалық газетінің беттерінде «Сөз философиясы - Абайға апарар жол» атты мақалалар топтамасы жарияланды. Радиоәуесқойлар мен жарияланымдар сериясы бірден Абайдың белгілі «Сөздердің кітабы» («Қара сөздер») шығармасын түсіндіруге өзіндік және стандартты емес тәсілмен назар аударды және кең ауқымды қоғамдық резонанс туғызды. Профессор Ғарифолла Есімнің зерттеулерінде тұжырымдамалық тұрғыдан бірнеше бағытты бөліп көрсетуге болады. Олардың бірі - әлемдік қоғамдық ой тұрғысынан қазақ философиясының тарихы мен теориясын зерттеу және әзірлеу. Ғарифолла Есімнің сөзсіз еңбегі оның «Қазақстандық өркениет» ұғымын алғаш рет ғылыми айналымға енгізуі болып табылады. Ол өркениетті жеке этнос өмірінің нақты тәсілі ретінде қарастырады, Қазақстанның жаңа өркениетті әлемдегі орны мен рөлін көрсетеді, жаһандану жағдайындағы қазақ халқының одан әрі рухани дамуының векторларын білдіреді. «Қазақстандық өркениет» тұжырымдамасының мазмұндық элементтері: ұлттық сана («Елдік сана»), өркениеттік сана («Өркениеттік сана») және руханият ұғымдары болып табылады.
«Қазақстан Журналистер одағының С. Сәдуақасов атындағы сыйлығының, Республикалық Абай қорының арнайы сыйлығының, Қ. А. Яссауи атындағы «KATEV» Халықаралық Қоры сыйлығының лауреаты. Қазақстан Республикасында ғылымды дамытуға қосқан үлесі үшін» белгілерімен (2003); «Құрмет» орденімен марапатталған (2006).