Виталий Викторович Хуторянский – британдық және қазақстандық ғалым-химик, Рединг университетінің (Ұлыбритания) профессоры, Физико-химиялық, Ex Vivo және омыртқасыздар сынақтары мен талдау орталығының (PEVITAC) директоры. Оның зерттеулері полимерлер, наноматериалдар, дәрі-дәрмек жеткізу және фармацевтикалық ғылымдарға бағытталған. Хуторянский В.В. 200-ден астам түпнұсқа ғылыми мақалалар, шолулар және кітап тараулары жарық көрді. Оның жарияланымдарына 11 000-нан астам рет сілтеме жасалған және оның Хирша индексі 51. Хуторянский В.В. полимерлер, коллоидтар және препараттарды жеткізу саласындағы зерттеулері үшін, сондай-ақ әріптестік шолу мен ғылыми дайындыққа қосқан үлесі үшін бірнеше беделді марапаттарға ие болды:
• Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылыми-техникалық ақпарат орталығының екінші дәрежелі дипломдары «Шетелде ең көп сілтеме жасалған қазақ авторы», «Шетелде ең көп жарияланған қазақ авторы», «Қазақстандағы химия және экология бойынша ең көп сілтеме жасалған автор» және «Қазақстанда химия және экология бойынша ең көп жарияланған автор» (2010);
• МакБена медалі, Корольдік химия қоғамы мен Ұлыбританияның химия өнеркәсібі қоғамының бірлескен марапаты (2012);
• Семей қаласының Мемлекеттік медицина университетінің құрметті профессоры (Қазақстан) (2012);
• Шәкәрім атындағы университеттің құрметті профессоры, Семей (Қазақстан) (2014);
• SAFEA-RSC Visiting Researcher Гранттың University of Chinese Academy of Sciences және Shanghai University сапары (2014);
• Ұлыбритания Корольдік химия қоғамының (FRSC) мүшесі (2015);
• Sentinel of Science Award, химия саласындағы ең үздік 10% рецензенттердің бірі ретінде сыйақы Publons (2016);
• Қазан мемлекеттік медицина университетінің құрметті профессоры, Қазан қаласы (Ресей Федерациясы) (2017);
• Polymers (MDPI) журналындағы үздік мақала үшін сыйлық (2020);
• Polymer Science журналында жарияланған ең танымал мақала үшін сыйлық (2018);
• Ұлыбританиядағы жылдың үздік ғылыми жетекшісі ретінде марапаттау (FindAUUniversity) (2020);
• Инновациялық ғылым сыйлығы, Ұлыбритания фармацевтикалық ғылымдар академиясы (2022);
• әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың ғылыми-зерттеу жұмыстарын дамытуға және ғылыми кадрларды даярлауға қосқан үлесі үшін «Ерен еңбегі үшін» медалі (2022);
• Корольдік қоғамның өнеркәсіптік мүшесі (Royal Society Industry Fellow) (2023).
Хуторянский В.В. Алматы қаласында (Қазақстан) туып-өскен. әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың «Химия» мамандығы бойынша бакалавриатын 1996 жылы үздік бітіріп, 1998 жылы «Жоғарымолекулалық қосылыстар химиясы» мамандығы бойынша магистр дәрежесін алды. 1998 жылдан 2000 жылға дейін әл-Фараби атындағы ҚазҰУ аспирантурасында оқыды және 2000 жылдың маусым айында «Гликоль винил эфирлі полимерлердің интерполимерлі комплекстері және олардың негізіндегі композиттік материалдар» тақырыбында химия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. Аспирантурада оқып жүргенде Лодзь технологиялық университетінің (Польша) Қолданбалы радиациялық химия институтында профессор Janusz Rosiak тобында төрт ай тәжірибеден өтіп, радиациялық полимерленуді зерттеді. 2002-2004 жж. В.В. Хуторянский кандидаттық диссертациясын қорғағаннан кейін әл-Фараби атындағы ҚазҰУ жоғары молекулалық қосылыстар химиясы кафедрасының аға оқытушысы болып жұмыс істеді. 2002 жылдың сәуір-мамыр айларында Пиза университетінде (Италия) тағылымдамадан өтті, онда суда еритін полимерлердің қоспалары мен пленкаларын зерттеді. 2002 жылдың қазан айында ол Ұлыбританияға көшіп, Стратклид университетінің (Глазго қ.) фармацевтикалық ғылымдар бөліміне постдокторлық зерттеуші ретінде, профессор Ijeoma Uchegbu тобында жұмыс істеді және нашар еритін препараттарды жеткізу үшін хитозанның амфифильді туындыларын синтездеумен айналысты. 2004 жылы ол Манчестер университетіндегі профессор Nicola Tirelli тобына постдоктор ретінде қосылып, тотығуға сезімтал полипропилен сульфидінің нанобөлшектерін әзірледі. 2005 жылы Хуторянский В.В. Рединг университетінде жаңадан ашылған Фармация мектебінде фармация бойынша оқытушы болып жұмысқа орналасты. 2010 жылы осы университетте доцент, 2014 жылы профессор болды. 2023 жылы Рединг университетінде hysicochemical, Ex Vivo and Invertebrate Tests and Analysis Centre (PEVITAC) орталығын құрды және директоры болды. В.В. Хуторянскийдің алғашқы еңбектері поликарбон қышқылдары мен сутегі байланыстарымен тұрақтанған иондық емес полимерлерден түзілген интерполимерлі комплекстерді зерттеуге арналды. Осы зерттеулердің нәтижесінде комплекс түзілудің негізгі заңдылықтары, атап айтқанда еріткіш табиғатының, ортаның рН және иондық күші, полимерлердің табиғаты мен молекулалық массасы, сонымен қатар температураның әсері анықталды. Web of Knowledge мәліметтері бойынша Хуторянский В.В. интерполимерлік комплекстер бойынша басылымдар саласындағы көшбасшылардың бірі болып табылады. Кейіннен бұл іргелі зерттеулер суда еритін полимерлердің қоспалары негізінде үлдірлерді жасауға және мұндай жүйелердегі полимерлердің үйлесімділігіне әсер ететін факторларды түсінуге әкелді. Кейінірек ол гидрофильді мономерлерді полиолефиндік үлдірлердің бетіне радиациялық егу бойынша зерттеулерді, сонымен қатар гидрогельдердің сызықтық полимерлермен әрекеттесуін зерттеуді бастады. Хуторянский В.В. қабылдаған сәттен бастап 2005 жылы Рединг университетінде қызмет еткеннен кейін оның ғылыми қызығушылықтары фармацевтика, медициналық биоматериалдар, тамақ технологиясы және агрохимиялық салаларда қолдану үшін суда еритін полимерлер, коллоидтық бөлшектер және гидрогельдерге бағытталды. Оның ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыттарының бірі – шырышты қабаттар арқылы дәрілік заттарды тиімді жеткізудің жаңа материалдары мен технологияларын жасау, атап айтқанда, полимерлі және коллоидты жүйелерді шырышты қабаттарға ену қабілетінің жоғары (шырышты адгезия) жүйелерді құрудың жаңа тәсілдері әзірленді. Мұндай тәсілдер дәріні көзге, мұрынға және қуыққа тиімді жеткізуге үлкен үміт береді. Алдымен жануарлардың шырышты қабығының биологиялық тіндерін имитациялауға қабілетті синтетикалық гидрогельдер алынды және мұндай материалдарды дәрілік формалардың шырышты жабысқақ қасиеттерін тексеру үшін пайдалану ұсынылды. В.В. Хуторянскийдің басқа да маңызды ғылыми жетістіктері Американдық PolySciTech компаниясы арнайы мақсаттағы реагент ретінде коммерциялаған тиолданған кремнийорганикалық нанобөлшектерді синтездеудің жаңа әдісін жасауды, пробиотикалық бактерияларды инкапсуляциялауды, гидрогельдерді синтездеудің жаңа әдістерін жасауды, планарлы жалпақ құрттарды қолданатын заттардың токсикологиялық қасиеттерін бағалаудың жаңа әдістерін жасау, сондай-ақ қатты дәрілік дисперсиялар мен йодофорларды алу үшін поли(2-оксазолиндер) қолдану бойынша жұмыстар жүргізу болды.
В.В. Хуторянскийдің редакциясымен бірқатар кітаптар ағылшын тілінде жарық көрді:
- Hydrogen-bonded Interpolymer Complexes: Formation, Structure and Applications (edited by V.V. Khutoryanskiy and G.Staikos), World Scientific, 2009
- Mucoadhesive Materials and Drug Delivery Systems (edited by V.V. Khutoryanskiy), John Wiley & Sons, 2014
- Temperature-responsive Polymers: Chemistry, Properties, and Applications (edited by V.V. Khutoryanskiy and T.K. Georgiou), John Wiley & Sons, 2018
- Advances in Mucoadhesive Polymers and Formulations for Transmucosal Drug Delivery (edited by V.V. Khutoryanskiy), MDPI AG, 2020
- Solid Dispersions for Drug Delivery: Applications and Preparation Methods (edited by V.V. Khutoryanskiy and H. Al-Obaidi), MDPI AG, 2022.
Хуторянский В.В. келесі халықаралық журналдардың редакциялық алқасының мүшесі болып табылады: European Polymer Journal, Polymers, Gels, Journal of Pharmaceutical Sciences, Pharmaceutics, Reviews and Advances in Chemistry. Ол «Дәрілік заттарды дамыту және тіркеу» журналы бас редакторының орынбасары және Қазақстан, Ресей және Өзбекстандағы бірнеше ұлттық журналдардың редакциялық алқасының мүшесі. Ол сонымен қатар Polymers, Polymers for Advanced Technologies, Pharmaceutics және Gels журналдарында бірнеше арнайы нөмірлерді редакциялады. Хуторянский В.В. Қазақстанның көптеген университеттерінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын дамытуға және ғылыми кадрларды даярлауға елеулі үлес қосты. Ол сонымен қатар өзінің білім беру басылымдарымен және халықаралық рецензияланатын журналдарда ғылыми мақалалар жариялау бойынша семинарлар өткізуімен танымал.