«Қазақ тілі – өте әдемі тіл»

23 желтоқсан, 2024

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті­нің Басқарма Төрағасы – Ректор Жансейіт Түймебаев шетелдік студенттер­мен кездесу бары­сын­да қазақ тілін үйренген шетелдік студенттерге риза­шы­лығын білдіріп, тіл үйренуге қызығушы­лық танытқан барлық жастарға Қазақстанда қолайлы жағдай жасалғанын атап өтті. Сондай-ақ ректор шетелдік студенттерді университеттегі қо­ғамдық және мә­дени шараларға белсенді қатысуға шақырды. Универси­те­тімізде оқып жатқан шетелдік студенттерге қазақ-ағылшын сөз­дігін және түркі тілдеріне ортақ сөздер жинағын сыйға тартып, қазақ тілінде терең білім алып шығуларына тілектес екенін білдірді.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да оқу үшін «Флагман» бағдарламасы бойынша АҚШ-тан арнайы келген Хлоя Эд­жинг­тон мен Эрол Алган қа­зақ тілінде еркін сөйлейді. Хлоя Эджингтон 2020 жылы Висконсин-Мэдисон универ­си­тетіне оқуға түсіп, қазақ ті­лін сол білім ордасында үй­рене бастаған. Кейін Қазақ­стан­ға келіп, 4-курсты ҚазҰУ-да жалғастырды. Бүгінде Хлоя Эджингтон ҚазҰУ-дың филология факультетінде «Флаг­ман» бағдарламасы ар­қы­лы келген шетелдік сту­дент­терге сабақ береді. Хлоя Эджингтон бес тілде еркін сөй­лейді.

«Мен Америка Құрама Штат­тарының азаматымын, Вирджиния штатында тудым. Қазір Алматы қаласында тұ­рып жатырмын, ҚазҰУ-да «Флагман» бағдарламасы бо­йынша ассистент болып са­бақ беруге көмектесемін. Өт­кен жылы осы университетте қазақ және орыс тілдерін оқы­дым. Әлі де үйреніп жүр­мін. Оның алдында үш жыл Висконсин-Мэдисон уни­вер­си­тетінде осы тілдерді оқыған болатынмын. Менің ол жақ­та­ғы ұстазым Гүлнәр апай қазір Висконсин-Мэдисон универ­си­тетінде ағылшынша сөй­лейтін адамдарға арналған оқулық жазып жатыр. Қа­зақ­станға қазақ және орыс тіл­дерін үйрену үшін келдім. Мен әртүрлі тілдерді білгім келеді. Басқа елдердің адамдарымен араласып, танысқым келеді, басқа елдерде тұрғым келеді. Сондықтан қандай да болсын тілді үйренуге құштармын. Ме­нің анам неміс тілін үй­ретті, қазір түркі тілдерін мең­гергім келеді, мысалы, қазақ тілінен басқа, әзір­бай­жан тілін де үйренудемін. Ме­ні басқа елдердің тілдері өте қатты қызықтырады. Ағыл­шынша сөйлейтін адамдарға түркі тілдерінде сөйлеу өте қиын, өйткені АҚШ-та қазақ, өзбек, татар тілдерінде ешкім сөй­лемейді. Мектептерде ағыл­шын, неміс, испан, фран­цуз сияқты еуропалық тілдер ғана оқытылады. Маған осын­дағы университет мұға­лім­де­рі бұл жағынан жақсы көмек көр­сетті. Алға қойған мақ­са­тым – қазақ және орыс тіл­де­рінен ағылшын тіліне аудар­ма­шы болғым келеді. Қазақ тілін әзірше орташа үйрендім, бірақ әлі жетілдіремін деп ойлаймын. Қазір Америкадан тоғыз айға тіл үйрену үшін осында оқуға келетіндерге көмектесіп жүрмін. Сонымен қа­тар өзім де білімімді же­тіл­діремін. Қазақ отбасында тұрамын. Ол тілді ғана емес, жергілікті халықтың тарихын, мәдениетін, салт-дәстүрлерін біліп, үйрену үшін өте ма­ңыз­ды. Бірақ қазақ тілі – өте әде­мі тіл, тарихи тіл. Мемлекеттік тіл­де сөйлейтін адам бар­лы­ғымен жақсы қарым-қатынас ор­ната алады. Ал университет туралы айтсам, біріншіден, оның орналасқан жері әдемі. Екіншіден, оқу орнының ұс­таз­дары өте беделді. Мен Қа­зақстанда екі жыл тұрдым. Жергілікті тұрғындар өте кең­пейіл, қонақжай. Оларға ал­ғы­сымды айтамын. Қазақстан менің екінші үйім сияқты, әлі де осында тұрып өмір сүргім келеді», – дейді Хлоя Эд­жинг­тон.

«Флагман» бағдарламасы бойынша Қазақстанға Аме­ри­ка Құрама Штаттарынан қа­зақ тілін үйренуге келген Эрол Алган – Индиана уни­вер­ситетінің студенті. Қазір ол 4-курсты ҚазҰУ-да жал­ғас­тыруда. Америкалық сту­дент қазақ, түрік, орыс тіл­де­рін меңгерген. Эрол Алган қа­зақ тілін тереңдеп оқуға жағ­дай жасап жатқан оқу ордасына және жан-жақты қолдау көрсетіп отырған оқы­тушыларына университет газеті арқылы алғысын біл­дірді.

«Мен Аризона штатында туып-өстім. 2020 жылы Ин­диа­на университетіне оқуға қа­былдандым, онда екі ма­ман­дық бойынша – халық­ара­лық қатынастар және фольк­лор­ды оқыдым. Сонда жүр­генде орыс және қазақ тіл­дерін кәсіби деңгейде оқы­татын «Флагман» бағ­дар­ла­масы туралы естідім. Менің университетімде қазақ тілі сабағы беріледі, сөйтіп, екі жыл бұрын қазақ тілін үйрене бастадым. Сол бағдарлама арқылы бүгінде ҚазҰУ-дың филология факультетінде оқып жүрмін. Қазақ тілі маған ұнайды. Синонимдері көп, мән-мағыналы астарлы сөз­дер­ге бай, адам өз ойын еркін жет­кізе алады. Сондай-ақ үйлесімді мақал-мәтелдер, тәрбиелік мәні бар дана сөздер көп, осы жағы маған қатты ұнайды. Мен алдымен түрік тілін үйренгенмін, қазақ тілі мен түрік тілінде ұқсас сөздер көп, сондықтан қазақ тілін игеру маған аса қиын болған жоқ. Осындағы қазақ достарыма ризамын, біз са­бақтан тыс кездерде бірге фут­бол ойнаймыз, қайда бол­сақ та, тек қазақ тілінде сөй­ле­семіз. Халықаралық қа­ты­настар факультетінде оқып жатқандықтан, арманым – Орталық Азиядағы мем­ле­кет­тердің біріне елші болып келу. Егер елші болу қолымнан кел­месе, университетте жұмыс істейтін шығармын, мүмкін, аудармашы болармын деген ойым бар. Қазақстанда тұрып жатқаныма қуаныштымын, мені армандарыма жетелеген университетке ризамын», – деп Эрол Алган өз ойларын ортаға салды.

Қайыржан ТӨРЕЖАН