Ең жақсы әлем гендерлік теңдіктен басталады

Интерактивті форматтағы кезекті іс-шара әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Орыс филологиясы және әлем әдебиеті кафедрасы тарапынан БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаты №5 – «Гендерлік теңдікке қол жеткізу және барлық әйелдер мен қыздардың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту» аясында өткізілді. Гендерлік теңдік – адам құқықтарының ең маңызды түрлерінің бірі, ол қоғамдағы бейбітшілік пен келісімді қамтамасыз етуде және тұрақты даму негізінде адам әлеуетін толық жүзеге асыруда басты рөл атқарады. Әйелдердің қоғамдық өмірге белсене араласуы өнімділіктің артуына және экономикалық өсімге ықпал етеді. «Гендерлік теңдікке қол жеткізу және әйелдер мен қыздардың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту – бұл біздің заманымыздың аяқталмаған міндеті және бүгінгі әлемдегі адам құқықтары саласындағы ең үлкен мәселе», – деген болатын БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да «Орыс тілі мен әдебиеті» мамандығы бойынша білім алып жүрген Түрікменстандық 2-курс студенттері бұл тақырыпқа қызығушылық танытып, оны XIX ғасырдағы орыс классикалық әдебиетінің тәжірибесі аясында қарастыруды ұсынды. Шынында да, орыс жазушылары –Тургенев И.С., Островский А.Н., Лесков Н.С., Достоевский Ф.М., Толстой Л.Н. және басқалар өз шығармаларында «әйел мәселесіне» айтарлықтай көңіл бөлген. Топ старостасы Багтыярова Сунида атап өткендей, бұл авторлардың көзқарастары жиі қарама-қарсы болып, олардың еңбектерінде әйел құқығы мен оның қоғамдағы рөліне қатысты көптеген пікірталастар орын алды.

Мәселен, Достоевский Ф.М. жалпы эмансипацияны қолдағанымен, оған революциялық жолмен жетуге қарсы болды. Ол қоғам әйелдер мен ерлердің тең құқықтылығы идеясын бірден қабылдауға дайын емес екенін түсініп, уақыт өте келе қоғамдық сана өзгергенде мәселе өзі-ақ шешіледі деп сенді. Ал Толстой Л.Н., көпшілік пікірінше, әйелдің дербестігін түбегейлі жоққа шығарып, мәселені тым тар тұрғыда қарастырды. Тіпті «орыс еуропалық» атанған Тургенев И.С. те «Әкелер мен балалар» романында эмансипацияланған Авдотья Кукшинаны ерекше сүйіспеншілікпен емес, салақ әрі ой-пікірінде және іс-әрекетінде жүйесіз бейне ретінде суреттеді.

Лесков Н.С. те бұл маңызды мәселеден тыс қалмай, «Орыс әйелдері және эмансипация» (1860 ж.) мақаласында әйелдерге «жан-жақты білім алу, өз тағдырын өзі таңдау» мүмкіндігін беру қажеттігін атап өтті, – деді Данатарова Огулгерек. Әйелдердің тәуелсіздікке ресми құқығы бар болғанымен, іс жүзінде бұл құқық жиі аяқасты етілетінін жазушы шынайы өкінішпен баяндаған.

Студенттердің ойлары, дайындаған презентациялары, пікірталастары мен талқылаулары олардың гендерлік мәселелерге саналы көзқарасын қалыптастыруға және тең құқықтардың маңыздылығын түсінуге ықпал етті.

Қорытынды сөзінде доцент Сәрсекеева Н.К. былай деді: бүгінгі күні «әйел мәселесі» толық әрі түбегейлі шешілді деп айту қиын, бірақ өткен ғасыр жазушыларының кейбірі айтқан ауыр болжамдар да, шүкір, орындалған жоқ. Қазіргі әйелдер өздерімен және айналасындағы ортамен жұмыс істеп, болашақты құрып, балаларын өздері таңдаған, сыртқы қысымсыз ер адамдармен бірге тәрбиелеуде.

Ұйымдастырушылар: доцент Сәрсекеева Н.К.; кафедра меңгерушісінің орынбасары, магистр, аға оқытушы Сейтқазы Э.А.