Forbes Kazakhstan 2020 жылғы "30, 30-дан жас " рейтингісіне қатысушы 27 жастағы Айбек Қуатбаев Шымкент қаласының маңындағы Киелітас ауылында дүниеге келген. Бала кезінен ол білімге ұмтылды, ғалым болуды армандады. Алайда, қалалық балалар алатын білім деңгейіне қол жеткізу мүмкін болмады: бала тіпті кітап алу үшін Шымкентке баруға мәжбүр болды. Айбек жетінші сыныпты бітірген кезде ата-анасы ұлының ғылымға деген қызығушылығын дамыту керек екенін түсінді. Олар оны Шымкент қаласының дарынды балаларға арналған "Дарын" мектеп-интернатына жіберді. 2019 жылы Айбек және оның досы Нұрбақыт Жұлдызбайұлы білім беру онлайн-платформасын іске қосқан кезде, оны осы мектептің құрметіне – Daryn.online деп атайды
Білім беру – достардың құрған Bugin Holding қызметінің негізгі бағыттарының бірі. Сонымен қатар, олар жаңалықтар порталын дамытуда Bugin.kz, бизнес үшін сайттар мен IT-шешімдерді әзірлейді, бейне мазмұнын шығарады. Холдинг құрамына тоғыз компания бар, олар: Bugin Soft, Bugin Media, Daryn.online, Bugin Entertainment, Orda Generation, Daryn Tandau, Method Pro, Educenter, Bugin Sales & Marketing. Өткен жылы холдинг 1,7 млрд теңгеге жуық түсімді тіркеді, оның 71% - ын Daryn.online құрады. Пандемиядан туындаған "қашықтықтан оқу"-ға жалпы көшу нәтижесінде жазылушылар саны 3,5 миллион адамға дейін өсті. Айбек оқытудың жаңа форматтарын ұсына отырып, аудиторияны одан әрі ұлғайтуды жоспарлап отыр.Мектепте оқып жүргенде университетте инженер немесе оқытушы болғысы келді. Жоғары сыныптарға нақты ғылымдарға деген құштарлық тек өсті. Ол қалалық, облыстық және халықаралық деңгейдегі олимпиадаларға қатысты. Бұл мектепті бітіргеннен кейін Сүлейман Демирел университетінде оқуға грант алуға көмектесті. Бірақ Айбек метил жоғары: "Алтын белгі" медалі, ол ММУ механика-математика факультетіне жолдама бола алады деп үміттенді. Түсу емтихандарында ол барлық талапкерлер арасында жинаған балдарының жалпы саны бойынша үшінші орында, емтихан нәтижелері бойынша – бесінші орында болды. Бірақ ММУ-ге өту әлі мүмкін болмады: ол орыс тілінен емтихан тапсырды. Айбек Қазақстанға оралып, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ға "математикалық және компьютерлік модельдеу"мамандығына оқуға түсті. -деп еске алады Айбек.
"Сол кезде мен Асқар Жұмаділдаевты кездестірдім. Бұл белгілі кеңестік және қазақстандық математик ғалым. Барлық әріптестер оны құрметтейді, ол Қазақстандағы үздік деп саналады", - дейді сұхбаттасушы. Бакалавриат студенттері PhD докторанттарының сабақтарына қатыса алмаса да, Айбек өзінің жұптарынан кейін кешке профессор Жұмаділдаевтың дәрістеріне кірді. Ол үшін шеберді тыңдау тек рахат болды. "Мен отырдым, ештеңе түсінбедім, бірақ бәрібір жаздым. Содан кейін Интернеттің көмегімен конспектілерді оқыдым", - деп күледі Айбек.
Кейіннен ол алгебра мен геометрияны – компьютерлік бағдарламалауда пайдалы пәндерді терең зерттеуді таңдады. Оның айтуынша, оның ғылыми қызығушылығы жоғала бастады, бірақ кәсіпкерлікке қызығушылығы ояна бастады.
"2012 жылы Айбек отандық математиктерге арналған "Imath.kz" сайтын құрды. Мен ҚазҰУ жатақханасында тұрдым, онда оқу залы болды. Міне, мен өзім үшін принтер, сканер қойдым. Олар арзан болды, әсіресе менде жақсы стипендия болғандықтан. Мен сайтқа әртүрлі тапсырмаларды, оларды шешу жолдарын қарап шықтым. Содан кейін ол дәрістер жариялауға келді. Тіпті жарнаманы қосу арқылы сайтты коммерциализациялау форумын құрдым", - деп еске алады кәсіпкер. Айбек тек математикаға назар аудару үмітсіз болғанын көп ұзамай түсінді. Сол 2012 жылы ол іске Bugin.kz қосты. Оның ойынша, бұл кең ақпараттық күн тәртібін қамтитын Қазақ тіліндегі жаңалықтар порталы болуы тиіс еді.
"Мен 14 дос жинадым: жеті сыныптасым және жеті сыныптасым. Әрқайсысы 20 мың теңгеден жиналды-бұл біздің алғашқы салымдарымыз болды. Бұл ақшаға біз кеңсені жалдап, сайтты жүргізе бастадық", - деп еске алады сұхбаттасушы. Университеттің үшінші курсында Айбек Work & Travel бағдарламасы бойынша АҚШ-қа аттанды. Bugin.kz сайтын қашықтан басқаруды жалғастырды. Жас жігіт жағдайды өзгерткісі келді, болашақ жобалар үшін амбициялар мен қуатқа ие болды. "Мен АҚШ – қа келгенде, мен мәдени сілкіністің не екенін сезіндім", - деп күледі ол.
Айбек американдық арман құбылысын, ағылшын тілін қатар үйрене отырып, зерттей бастады. McDonald ' s-те жұмыс істеу тілді үйренуге көп көмектесті. бірнеше жаз айларында 7000 доллар тапқаннан кейін ол ел бойынша саяхаттауды шешті. Вашингтонға, Мэрилендке, Бостонға, Нью-Йоркке барып, Гарвардқа барып, кампусты аралап, студенттермен сөйлесті. Қай жаққа кетсең де, АҚШ, басына "Әлеуметтік желі" фильмінен кадрларды еске түсіреді. 2012 жылдың күзінде Қазақстанға оралған Айбек болашақ туралы ойлады. Ол болмаған уақытта Bugin.kz-де қатарлар азайды: командада тек үшеуі қалды. "Балалар маған осындай құраммен және осындай қарқынмен республикалық ауқымдағы порталға кіре алмайтынымызды айтты. Оның үстіне инвестициясыз", - деп еске алады сұхбаттасушы. Ол ең жақсы акша жасай алатын жолды табу керек деп шешті - веб-сайттар құру.
Көп ұзамай Айбек Bugin Holding-ті тіркеді. Оның серіктесі кейіннен холдингтің бас әзірлеушісі лауазымына ие болған Нұрбақыт Жұлдызбайұлы болды. Мамандандығы сайттар мен мобильді қосымшаларды әзірлеу болды. Алдымен Айбек пен топ мүшелері өздері мейрамханаларға барып, өз қызметтерін ұсынды. Сонымен қатар, ол бейне мазмұнын жасау үшін камералар, линзалар мен ноутбуктер сатып алуға қаражат салды. АҚШ-та тапқан ақша пайдалы болды. 2014 жылдан 2017 жылға дейін Айбек және оның серіктестері өз бизнестерінің қарқынды өсуін қамтамасыз ететін жобаны іздеді. Бүгін Ол сол кезеңді спорттық жарыстармен салыстырады. Біраз уақыт бойы команда 2GIS сияқты өнімді жасауға тырысты. Соңында олар үлкен тапсырыс алды. Ақылы автожолдарға арналған бағдарламаларды қамтамасыз етуді әзірлеу қажет болды. Балалар өздерінің алғашқы миллион долларын жеңіп алды. "Біз жақсы табыс таптық, бірақ мен әлі де болашағымыздың тұтас бейнесін көрмедім", -дейді Айбек. Сол кезде, 2017 жылы оған ауылдың алыс туысы қоңырау шалды. Ол өзінің ұлы ауыр апатқа ұшырап, қаладан ҰБТ-ға дайындық бойынша қосымша сабақтардан оралғанын айтты. "Бала екі жылдан кейін ғана қалпына келді. Енді ҰБТ туралы әңгіме болған жоқ – ол колледжге барды", - деп күрсінеді әңгімелесуші. Дәл сол кезде Айбек барлық оқушыларға ҰБТ-ға және кез келген басқа емтихандарға қашықтан дайындалуға мүмкіндік беру керек деп шешті.
Ол алты ай бойы білім беру нарығын зерттеді: тәжірибелі мұғалімдермен және менеджерлермен кеңесіп, әдістемелік базаны жинады. Онлайн-сайттың форматын, мақсатты аудиторияны анықтауға көп уақыт кетті. Содан кейін бағдарламалық жасақтаманы тестілеу кезеңі басталды. Нәтижесінде Daryn.online тек 2019 жылы іске қосылды. Жобаға салынған бастапқы инвестиция 25 млн теңгені құрады. Бір пән бойынша 60 дәріс пен тапсырмадан тұратын курс үшін пайдаланушылардан айына 2 мың теңге алу туралы шешім қабылданды.
Айбек өз бетінше сату бөлімінің, кол-орталықтың жұмысын жолға қойған. Өзі мектеп директорларына қоңырау шалып, Daryn.online әлеуетті мақсатты аудиториясымен сөйлесу және сұрауларды білу үшін оқушылардың ата – аналарымен байланыстыруды сұрады. Бұл ретте ол ауыл тұрғындарына ерекше назар аударды, бірақ олар Интернет арқылы онлайн-оқу үшін ақша аударуға сирек келісті. Содан кейін Айбек облыстық филиалдар арқылы жұмыс істеген дұрыс деп ойлады, бірақ оны ашуға ақшасы болмады. "17 филиал – бұл өте көп, оларды екі ай ұстау үшін бізге шамамен 60 млн теңге қажет болар еді", – деп түсіндіреді кәсіпкер. Нәтижесінде ол өңірлерде франчайзинг жүйесі бойынша жобаны дамытуды шешті. Өнімді "әдемі " орадым", айналымның 40% серіктестерге қалдыруды шештім және оларды филиалдардың директорлары деп атадым, – дейді
Бүгін Daryn.online қызметін 3 млн адам пайдаланады. Сервисте бірнеше бөлімдер бар – әдеттегі мектеп бағдарламасынан бастап дарынды балаларға арналған дейін (НЗМ, РФММ немесе "Білім-Инновация"лицейлері) мектептерге түсуге дайындыққа. Сонымен қатар, IT және робототехника бойынша сабақтар, онлайн олимпиадаларға қатысу және тіпті өнер курстары бар. Платформамен 42 оқытушы ынтымақтасады: бұл мектеп мұғалімдері мен Алматы және Нұр-сұлтан білім беру орталықтарының педагогтері. Олар курстарды дайындауға көмектеседі. Әрқайсысымен үш жылдық келісімшарт жасалады.
Айбектің айтуынша, 2020 жылдың қаңтарында Білім және ғылым министрі пандемияны алдын-ала болжағандай, Жергілікті EdTech компанияларының өкілдерімен үнемі кездесулер өткізіп тұратын. Айбек бұл іс-шараларда болған жоқ: оның айтуынша, онда Bilimland негізін қалаушы Рауан Кенжеханов сияқты тәжірибелі балалар шағын шеңберде жиналған. "Біз бір жыл жұмыс істесек те, осы шеңберге шыққымыз келді", – деп күледі кәсіпкер. Өткен жылдың 13 наурызында вице-премьер Ералы Тоғжанов пандемияға байланысты білім беру мекемелерінің жабылатынын және оқушыларды "қашықтықтан оқуға" ауыстыратынын жариялады. Айбек түсінді: бұл өз қызметтерін ұсынудың ең жақсы уақыты. Ақша артта қалды: ол оқушыларға көмектесу және мүмкіндігінше үлкен аудиторияны тарту үшін курстарға ақысыз қол жеткізуге дайын болды.
Оқу жылының төртінші тоқсанында -БҒМ келісімі бойынша оқушылар Daryn.online-ге тегін қол жеткізді. Компания бірден шығынға ұшырай бастады: бұрын-соңды болмаған пайдаланушылар ағыны серверлерді үлкен сынаққа ұшыратты. Жазылушылардың осындай санына қызмет көрсету арзан емес: бірнеше айдың ішінде Daryn Holding 80 млн теңге жоғалтты. Тек сәуірдің екі аптасында сайтта 1,5 миллион жаңа пайдаланушы тіркелді. Бүгінде олардың саны 3,5 млн адам.
"Ия, біз шығынға кеттік, бірақ бұл бір жағы. Қазақстандық EdTech жобаларына жаңа пайдаланушыны тарту орташа есеппен 500-ден 1000 теңгеге дейін тұрады. Біздің жағдайда, Министрліктің арқасында абоненттердің үлкен ағыны бізге ештеңе болмады. Компанияға 3,5 млрд теңге тұратын Маркетинг пен PR қажет емес. Сонда біз мұндай санға 2023 жылға қарай ғана қол жеткізер едік", - деп атап өтті Айбек.
Daryn.online танымалдылығының артуы команданы кеңейтуге мүмкіндік берді: маркетологтар, әзірлеушілер, сату бойынша менеджерлер, талдаушылар келді. "Біз қосымшаға қосымша монетизацияны қостық: онлайн олимпиадалар, мақалалар, ойындар. Курстар табыстың шамамен 50% – ын, қалған 50% – басқа көздерді әкеледі", - дейді кәсіпкер. Карантин аяқталып, офлайн білім қайтып келгенде, пайдаланушылар жазылымды төлеуге мәжбүр болады. Айбектің болжамы бойынша конверсия тіркелімдердің жалпы санының 10-15% - ын құрайды.
Интернеттегі білім пандемия аяқталғаннан кейін де өзінің танымалдылығын сақтап қалуы мүмкін. Айбектің жоспарында – Daryn.online мектеп білімімен интеграциясы. "Біз болашақта балалардың офлайн және онлайн оқытуды біріктіргенін қалаймыз. Шын мәнінде, онлайн-білім заңдастырылды. Енді онлайн мектептер үшін платформалар анықталады. Болашақта олардың түлектері сертификат ала алады. Мысалы,Орал қаласының тұрғыны Daryn.online -ді ұнатса, ол мектепке бармайды, бірақ біздің платформада сертификат ала алады", – деп болжайды әңгімелесуші.
Тікелей қарым-қатынастың маңыздылығы туралы сұраққа Айбек жауап береді: "Қазір біз soft-skills бойынша курстар құруға тырысып жатырмыз, тиісті "марафондар"ұйымдастырамыз. Бірақ мен тірі қарым – қатынас басқаша екендігімен келісемін. Адамдарға бұл қажет. ". Олар компания мен оқытушылар туралы ұмытпайды. Айбектің айтуынша, мұғалімге көптеген платформаларды пайдалану қиын және бұл кең таралған мәселе. Растау үшін ол Harvard Business Review деректерін келтіреді, оған сәйкес АҚШ-та бір мұғалім бірден 28 платформаны пайдалануға мәжбүр болады. Қазақстандық педагогтар төрт-беске дейін еңбектеніп жүр. Оларға көмектесу үшін Daryn.online Kundelik.kz платформасымен күрделі интеграцияны іске қосты.
"Қазір Daryn.online жұмыс істейтін мұғалім Kundelik.kz -ке кірмеуі мүмкін. Ол біздің платформада баға қояды және олар автоматты түрде Kundelik.kz жүйесіне енгізіледі", - деп түсіндіреді Айбек. Оның айтуынша, бұл интеграция Daryn.online арқылы B2G нарығындағы үлесті 30-дан 45% - ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді.
Отандық білім берудің болашағы туралы айта отырып, сұхбаттасушы оптимизмнің себептерін көреді. Ол бүгінде құлдырауда екенін мойындайды. "Соңғы 30 жылда проблемалар жинақталды, бізде ештеңе өзгерген жоқ. Себебі, 30 жыл ішінде біз 13 Білім министрін ауыстырдық. Реформаларды аяғына дейін жүргізуге ешкімнің уақыты жоқ", – дейді Айбек. Алайда, оның пікірінше, бәрі бірдей жаман емес. Пандемия басталғанға дейін оқушылар мен оқытушылардың цифрлық сауаттылығы көп нәрсені қалады. Енді кез-келген адам Zoom немесе Microsoft Teams деген не екенін біледі.
"Мұғалімдер де, оқушылар да әртүрлі онлайн-платформалардың арқасында дамиды. Енді бұрынғы өмір қайтып оралса да, бәрі әлі де сандық өнімдерді пайдаланады – бұл әдетке айналады. Онлайн білім беруден барлығы тек жеңіске жетеді. Бес-жеті жыл ішінде ата – аналар мен мұғалімдер IT шынымен оны қалайтындардың дамуына көмектесетінін түсінеді ", - деп түйіндеді Айбек.
Авторы: Батырхан Тогайбаев
Forbes Kazakhstan 2020 жылғы "30, 30-дан жас " рейтингісіне қатысушы 27 жастағы Айбек Қуатбаев Шымкент қаласының маңындағы Киелітас ауылында дүниеге келген. Бала кезінен ол білімге ұмтылды, ғалым болуды армандады. Алайда, қалалық балалар алатын білім деңгейіне қол жеткізу мүмкін болмады: бала тіпті кітап алу үшін Шымкентке баруға мәжбүр болды. Айбек жетінші сыныпты бітірген кезде ата-анасы ұлының ғылымға деген қызығушылығын дамыту керек екенін түсінді. Олар оны Шымкент қаласының дарынды балаларға арналған "Дарын" мектеп-интернатына жіберді. 2019 жылы Айбек және оның досы Нұрбақыт Жұлдызбайұлы білім беру онлайн-платформасын іске қосқан кезде, оны осы мектептің құрметіне – Daryn.online деп атайды
Білім беру – достардың құрған Bugin Holding қызметінің негізгі бағыттарының бірі. Сонымен қатар, олар жаңалықтар порталын дамытуда Bugin.kz, бизнес үшін сайттар мен IT-шешімдерді әзірлейді, бейне мазмұнын шығарады. Холдинг құрамына тоғыз компания бар, олар: Bugin Soft, Bugin Media, Daryn.online, Bugin Entertainment, Orda Generation, Daryn Tandau, Method Pro, Educenter, Bugin Sales & Marketing. Өткен жылы холдинг 1,7 млрд теңгеге жуық түсімді тіркеді, оның 71% - ын Daryn.online құрады. Пандемиядан туындаған "қашықтықтан оқу"-ға жалпы көшу нәтижесінде жазылушылар саны 3,5 миллион адамға дейін өсті. Айбек оқытудың жаңа форматтарын ұсына отырып, аудиторияны одан әрі ұлғайтуды жоспарлап отыр.
Мектепте оқып жүргенде университетте инженер немесе оқытушы болғысы келді. Жоғары сыныптарға нақты ғылымдарға деген құштарлық тек өсті. Ол қалалық, облыстық және халықаралық деңгейдегі олимпиадаларға қатысты. Бұл мектепті бітіргеннен кейін Сүлейман Демирел университетінде оқуға грант алуға көмектесті. Бірақ Айбек метил жоғары: "Алтын белгі" медалі, ол ММУ механика-математика факультетіне жолдама бола алады деп үміттенді. Түсу емтихандарында ол барлық талапкерлер арасында жинаған балдарының жалпы саны бойынша үшінші орында, емтихан нәтижелері бойынша – бесінші орында болды. Бірақ ММУ-ге өту әлі мүмкін болмады: ол орыс тілінен емтихан тапсырды. Айбек Қазақстанға оралып, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ға "математикалық және компьютерлік модельдеу"мамандығына оқуға түсті. -деп еске алады Айбек.
"Сол кезде мен Асқар Жұмаділдаевты кездестірдім. Бұл белгілі кеңестік және қазақстандық математик ғалым. Барлық әріптестер оны құрметтейді, ол Қазақстандағы үздік деп саналады", - дейді сұхбаттасушы. Бакалавриат студенттері PhD докторанттарының сабақтарына қатыса алмаса да, Айбек өзінің жұптарынан кейін кешке профессор Жұмаділдаевтың дәрістеріне кірді. Ол үшін шеберді тыңдау тек рахат болды. "Мен отырдым, ештеңе түсінбедім, бірақ бәрібір жаздым. Содан кейін Интернеттің көмегімен конспектілерді оқыдым", - деп күледі Айбек.
Кейіннен ол алгебра мен геометрияны – компьютерлік бағдарламалауда пайдалы пәндерді терең зерттеуді таңдады. Оның айтуынша, оның ғылыми қызығушылығы жоғала бастады, бірақ кәсіпкерлікке қызығушылығы ояна бастады.
"2012 жылы Айбек отандық математиктерге арналған "Imath.kz" сайтын құрды. Мен ҚазҰУ жатақханасында тұрдым, онда оқу залы болды. Міне, мен өзім үшін принтер, сканер қойдым. Олар арзан болды, әсіресе менде жақсы стипендия болғандықтан. Мен сайтқа әртүрлі тапсырмаларды, оларды шешу жолдарын қарап шықтым. Содан кейін ол дәрістер жариялауға келді. Тіпті жарнаманы қосу арқылы сайтты коммерциализациялау форумын құрдым", - деп еске алады кәсіпкер.
Айбек тек математикаға назар аудару үмітсіз болғанын көп ұзамай түсінді. Сол 2012 жылы ол іске Bugin.kz қосты. Оның ойынша, бұл кең ақпараттық күн тәртібін қамтитын Қазақ тіліндегі жаңалықтар порталы болуы тиіс еді.
"Мен 14 дос жинадым: жеті сыныптасым және жеті сыныптасым. Әрқайсысы 20 мың теңгеден жиналды-бұл біздің алғашқы салымдарымыз болды. Бұл ақшаға біз кеңсені жалдап, сайтты жүргізе бастадық", - деп еске алады сұхбаттасушы.
Университеттің үшінші курсында Айбек Work & Travel бағдарламасы бойынша АҚШ-қа аттанды. Bugin.kz сайтын қашықтан басқаруды жалғастырды. Жас жігіт жағдайды өзгерткісі келді, болашақ жобалар үшін амбициялар мен қуатқа ие болды. "Мен АҚШ – қа келгенде, мен мәдени сілкіністің не екенін сезіндім", - деп күледі ол.
Айбек американдық арман құбылысын, ағылшын тілін қатар үйрене отырып, зерттей бастады. McDonald ' s-те жұмыс істеу тілді үйренуге көп көмектесті. бірнеше жаз айларында 7000 доллар тапқаннан кейін ол ел бойынша саяхаттауды шешті. Вашингтонға, Мэрилендке, Бостонға, Нью-Йоркке барып, Гарвардқа барып, кампусты аралап, студенттермен сөйлесті. Қай жаққа кетсең де, АҚШ, басына "Әлеуметтік желі" фильмінен кадрларды еске түсіреді.
2012 жылдың күзінде Қазақстанға оралған Айбек болашақ туралы ойлады. Ол болмаған уақытта Bugin.kz-де қатарлар азайды: командада тек үшеуі қалды. "Балалар маған осындай құраммен және осындай қарқынмен республикалық ауқымдағы порталға кіре алмайтынымызды айтты. Оның үстіне инвестициясыз", - деп еске алады сұхбаттасушы. Ол ең жақсы акша жасай алатын жолды табу керек деп шешті - веб-сайттар құру.
Көп ұзамай Айбек Bugin Holding-ті тіркеді. Оның серіктесі кейіннен холдингтің бас әзірлеушісі лауазымына ие болған Нұрбақыт Жұлдызбайұлы болды. Мамандандығы сайттар мен мобильді қосымшаларды әзірлеу болды. Алдымен Айбек пен топ мүшелері өздері мейрамханаларға барып, өз қызметтерін ұсынды. Сонымен қатар, ол бейне мазмұнын жасау үшін камералар, линзалар мен ноутбуктер сатып алуға қаражат салды. АҚШ-та тапқан ақша пайдалы болды.
2014 жылдан 2017 жылға дейін Айбек және оның серіктестері өз бизнестерінің қарқынды өсуін қамтамасыз ететін жобаны іздеді. Бүгін Ол сол кезеңді спорттық жарыстармен салыстырады. Біраз уақыт бойы команда 2GIS сияқты өнімді жасауға тырысты. Соңында олар үлкен тапсырыс алды. Ақылы автожолдарға арналған бағдарламаларды қамтамасыз етуді әзірлеу қажет болды. Балалар өздерінің алғашқы миллион долларын жеңіп алды. "Біз жақсы табыс таптық, бірақ мен әлі де болашағымыздың тұтас бейнесін көрмедім", -дейді Айбек.
Сол кезде, 2017 жылы оған ауылдың алыс туысы қоңырау шалды. Ол өзінің ұлы ауыр апатқа ұшырап, қаладан ҰБТ-ға дайындық бойынша қосымша сабақтардан оралғанын айтты. "Бала екі жылдан кейін ғана қалпына келді. Енді ҰБТ туралы әңгіме болған жоқ – ол колледжге барды", - деп күрсінеді әңгімелесуші. Дәл сол кезде Айбек барлық оқушыларға ҰБТ-ға және кез келген басқа емтихандарға қашықтан дайындалуға мүмкіндік беру керек деп шешті.
Ол алты ай бойы білім беру нарығын зерттеді: тәжірибелі мұғалімдермен және менеджерлермен кеңесіп, әдістемелік базаны жинады. Онлайн-сайттың форматын, мақсатты аудиторияны анықтауға көп уақыт кетті. Содан кейін бағдарламалық жасақтаманы тестілеу кезеңі басталды. Нәтижесінде Daryn.online тек 2019 жылы іске қосылды. Жобаға салынған бастапқы инвестиция 25 млн теңгені құрады. Бір пән бойынша 60 дәріс пен тапсырмадан тұратын курс үшін пайдаланушылардан айына 2 мың теңге алу туралы шешім қабылданды.
Айбек өз бетінше сату бөлімінің, кол-орталықтың жұмысын жолға қойған. Өзі мектеп директорларына қоңырау шалып, Daryn.online әлеуетті мақсатты аудиториясымен сөйлесу және сұрауларды білу үшін оқушылардың ата – аналарымен байланыстыруды сұрады. Бұл ретте ол ауыл тұрғындарына ерекше назар аударды, бірақ олар Интернет арқылы онлайн-оқу үшін ақша аударуға сирек келісті. Содан кейін Айбек облыстық филиалдар арқылы жұмыс істеген дұрыс деп ойлады, бірақ оны ашуға ақшасы болмады. "17 филиал – бұл өте көп, оларды екі ай ұстау үшін бізге шамамен 60 млн теңге қажет болар еді", – деп түсіндіреді кәсіпкер.
Нәтижесінде ол өңірлерде франчайзинг жүйесі бойынша жобаны дамытуды шешті. Өнімді "әдемі " орадым", айналымның 40% серіктестерге қалдыруды шештім және оларды филиалдардың директорлары деп атадым, – дейді
Бүгін Daryn.online қызметін 3 млн адам пайдаланады. Сервисте бірнеше бөлімдер бар – әдеттегі мектеп бағдарламасынан бастап дарынды балаларға арналған дейін (НЗМ, РФММ немесе "Білім-Инновация"лицейлері) мектептерге түсуге дайындыққа. Сонымен қатар, IT және робототехника бойынша сабақтар, онлайн олимпиадаларға қатысу және тіпті өнер курстары бар. Платформамен 42 оқытушы ынтымақтасады: бұл мектеп мұғалімдері мен Алматы және Нұр-сұлтан білім беру орталықтарының педагогтері. Олар курстарды дайындауға көмектеседі. Әрқайсысымен үш жылдық келісімшарт жасалады.
Айбектің айтуынша, 2020 жылдың қаңтарында Білім және ғылым министрі пандемияны алдын-ала болжағандай, Жергілікті EdTech компанияларының өкілдерімен үнемі кездесулер өткізіп тұратын. Айбек бұл іс-шараларда болған жоқ: оның айтуынша, онда Bilimland негізін қалаушы Рауан Кенжеханов сияқты тәжірибелі балалар шағын шеңберде жиналған. "Біз бір жыл жұмыс істесек те, осы шеңберге шыққымыз келді", – деп күледі кәсіпкер.
Өткен жылдың 13 наурызында вице-премьер Ералы Тоғжанов пандемияға байланысты білім беру мекемелерінің жабылатынын және оқушыларды "қашықтықтан оқуға" ауыстыратынын жариялады. Айбек түсінді: бұл өз қызметтерін ұсынудың ең жақсы уақыты. Ақша артта қалды: ол оқушыларға көмектесу және мүмкіндігінше үлкен аудиторияны тарту үшін курстарға ақысыз қол жеткізуге дайын болды.
Оқу жылының төртінші тоқсанында -БҒМ келісімі бойынша оқушылар Daryn.online-ге тегін қол жеткізді. Компания бірден шығынға ұшырай бастады: бұрын-соңды болмаған пайдаланушылар ағыны серверлерді үлкен сынаққа ұшыратты. Жазылушылардың осындай санына қызмет көрсету арзан емес: бірнеше айдың ішінде Daryn Holding 80 млн теңге жоғалтты. Тек сәуірдің екі аптасында сайтта 1,5 миллион жаңа пайдаланушы тіркелді. Бүгінде олардың саны 3,5 млн адам.
"Ия, біз шығынға кеттік, бірақ бұл бір жағы. Қазақстандық EdTech жобаларына жаңа пайдаланушыны тарту орташа есеппен 500-ден 1000 теңгеге дейін тұрады. Біздің жағдайда, Министрліктің арқасында абоненттердің үлкен ағыны бізге ештеңе болмады. Компанияға 3,5 млрд теңге тұратын Маркетинг пен PR қажет емес. Сонда біз мұндай санға 2023 жылға қарай ғана қол жеткізер едік", - деп атап өтті Айбек.
Daryn.online танымалдылығының артуы команданы кеңейтуге мүмкіндік берді: маркетологтар, әзірлеушілер, сату бойынша менеджерлер, талдаушылар келді.
"Біз қосымшаға қосымша монетизацияны қостық: онлайн олимпиадалар, мақалалар, ойындар. Курстар табыстың шамамен 50% – ын, қалған 50% – басқа көздерді әкеледі", - дейді кәсіпкер. Карантин аяқталып, офлайн білім қайтып келгенде, пайдаланушылар жазылымды төлеуге мәжбүр болады. Айбектің болжамы бойынша конверсия тіркелімдердің жалпы санының 10-15% - ын құрайды.
Интернеттегі білім пандемия аяқталғаннан кейін де өзінің танымалдылығын сақтап қалуы мүмкін. Айбектің жоспарында – Daryn.online мектеп білімімен интеграциясы. "Біз болашақта балалардың офлайн және онлайн оқытуды біріктіргенін қалаймыз. Шын мәнінде, онлайн-білім заңдастырылды. Енді онлайн мектептер үшін платформалар анықталады. Болашақта олардың түлектері сертификат ала алады. Мысалы,Орал қаласының тұрғыны Daryn.online -ді ұнатса, ол мектепке бармайды, бірақ біздің платформада сертификат ала алады", – деп болжайды әңгімелесуші.
Тікелей қарым-қатынастың маңыздылығы туралы сұраққа Айбек жауап береді: "Қазір біз soft-skills бойынша курстар құруға тырысып жатырмыз, тиісті "марафондар"ұйымдастырамыз. Бірақ мен тірі қарым – қатынас басқаша екендігімен келісемін. Адамдарға бұл қажет. ".
Олар компания мен оқытушылар туралы ұмытпайды. Айбектің айтуынша, мұғалімге көптеген платформаларды пайдалану қиын және бұл кең таралған мәселе. Растау үшін ол Harvard Business Review деректерін келтіреді, оған сәйкес АҚШ-та бір мұғалім бірден 28 платформаны пайдалануға мәжбүр болады. Қазақстандық педагогтар төрт-беске дейін еңбектеніп жүр. Оларға көмектесу үшін Daryn.online Kundelik.kz платформасымен күрделі интеграцияны іске қосты.
"Қазір Daryn.online жұмыс істейтін мұғалім Kundelik.kz -ке кірмеуі мүмкін. Ол біздің платформада баға қояды және олар автоматты түрде Kundelik.kz жүйесіне енгізіледі", - деп түсіндіреді Айбек. Оның айтуынша, бұл интеграция Daryn.online арқылы B2G нарығындағы үлесті 30-дан 45% - ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді.
Отандық білім берудің болашағы туралы айта отырып, сұхбаттасушы оптимизмнің себептерін көреді. Ол бүгінде құлдырауда екенін мойындайды. "Соңғы 30 жылда проблемалар жинақталды, бізде ештеңе өзгерген жоқ. Себебі, 30 жыл ішінде біз 13 Білім министрін ауыстырдық. Реформаларды аяғына дейін жүргізуге ешкімнің уақыты жоқ", – дейді Айбек.
Алайда, оның пікірінше, бәрі бірдей жаман емес. Пандемия басталғанға дейін оқушылар мен оқытушылардың цифрлық сауаттылығы көп нәрсені қалады. Енді кез-келген адам Zoom немесе Microsoft Teams деген не екенін біледі.
"Мұғалімдер де, оқушылар да әртүрлі онлайн-платформалардың арқасында дамиды. Енді бұрынғы өмір қайтып оралса да, бәрі әлі де сандық өнімдерді пайдаланады – бұл әдетке айналады. Онлайн білім беруден барлығы тек жеңіске жетеді. Бес-жеті жыл ішінде ата – аналар мен мұғалімдер IT шынымен оны қалайтындардың дамуына көмектесетінін түсінеді ", - деп түйіндеді Айбек.
Басқа жаңалықтар
