Бүгінгі жаһандану дәуірінде білім беру жүйесін жетілдіру арқылы әрбір азаматтың потенциалы жоғары, эрудициясы кең тұлға ретінде танылуында деңгейлік оқыту бағдарламасының маңызы орасан зор. Жаңа бағдарлама білім алушыларға оқытудың жеті модулін пайдалану арқылы оқыту мен оқудағы қазіргі заманауи әдіс-тәсілдерін қолдануға, бағалауға, өзін-өзі реттеуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ өздерінің арасындағы және оқытушы мен оқушы арасындағы ынтымақтастықты орнатуға үйретеді, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерінің жетілуіне, дарынды балалардың қалыптасуына, оқу үдерісі кезінде және келешекте көшбасшылық қасиеттерінің артуына ықпал етеді.
Жаңа әрі жылдам құбылмалы өмір жағдайында өзгермелі педагогикалық парадигма білімді де білікті, тың серпіліске, өзгеруге дайын және жаңа талап межесінен көріне алатын шығармашыл, кәсіби шебер мұғалімдерді қажет етіп отырғанына көзіміз жетті.
Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың жолдауында айтылғандай, өркениетті елдердің қатарына қосылу үшін еліміздің білім беру жүйесін дамыту – басты мақсат. Бұл мақсатты жүзеге асыру жолында еліміздің дамуына өзіндік үлес қоса алатын, жаңашыл идеямен қаруланған білімді азаматтарды тәрбиелеу міндеті ұстаздардың жауапкершілігіне жүктеледі. Ұстаздарға қойылатын талаптардың бірі һәм бірегейі – білім алушыларға өз бетінше білімді зор ынтамен игеруге және шығармашылық қасиеттерін арттыруға ықпал ету. Ол үшін оқу-тәрбие үрдісінде жаңа әдіс-тәсілдерді қолдануды, соның ішінде топтық жұмыстарды тиімді ұйымдастыруды жүзеге асыру керек.
Бірлескен топтық жұмыс, диалогтік оқыту, сын тұрғысынан ойлау стратегиясы, дарынды балалардың қажеттілігін ескеру мақсатында оқуды саралау стратегиясы және оқытудың жаңа модулі туралы жалпы түйіндеген қорытынды ойларымды оқырмандармен бөліскенді жөн көрдім. Жаңашылдыққа жаны құштар білімгерлерге жаңа әдіс-тәсілдер арқылы білім беру олардың тұлғалық қасиеттерінің жетілуіне, заман ағымына сай болашақ маман ретінде қалыптасуына зор мүмкіндік бере алатынын үнемі жадында ұстайтын ұстаз ретінде оқытудың жаңа бағдарламасын бүгінгі күнде тиімді қолдануға тырысамын.
Топтық жұмыс әрекетін орындау кезінде көптеген тиімді тұстарын байқауға болады: білімгерлер арасында өзара ынтымақтастық атмосферасының қалыптасуы, белсенділік пен білім алуға деген құлшыныстың одан ары артуы, тұлғалық даралануы, білімнің сапалы игерілуіне жол ашылуы. Топқа бөлу әдісі сабақтың жүйелі, тиянақты түрде өтуіне мүмкіндік береді. Сабақты ұйымдастыру барысында топтық жұмыстың дәстүрлі оқыту жүйесіне қарағанда маңыздылығы ерекше екенін айтқым келеді.
Топтық жұмысты жүзеге асыру барысында білімгерлер сабаққа белсене қатысады, ой-пікірді шыдамдылықпен тыңдайды, берілген тапсырманы орындау кезінде өзге білімгерлердің қате жауабына бірден кемшіліктерін айта салмай, сыйластықпен, түсіністікпен жауап қатып отырады. Яғни өз-өздеріне сыни тұрғыдан қарауға алғашқы қадам жасалынады, басқа топтан ерекшелену үшін әрқайсысы өз міндеттеріне жауапкершілікпен қарап, бәсекеге қабілеттілігін көрсете алады. Білім алушылар өздерін еркін ұстай отырып, өз ойын еркін жеткізе біледі, ал еркіндік қашанда әр адамға қажетті қабілет. Сондай-ақ кейбір студенттер өздерін басқа қырынан да танытты, мысалы: постер қорғау кезінде көркемдік безендірудегі белсенділік, түйін сөз жасауда ақындық қасиет, шығармашылыққа жол ашылады. Сондықтан да мен шәкірттерімнің келешегіне жауапты оқытушы ретінде топтық жұмыстарды жүргізу кезінде жоғарыда аталған әдіс-тәсілдерді ескеріп, әр білімгердің тұлғалық қасиеттерін арттыруға баса назар аударамын.
Инновациялық технологияны тереңінен меңгерген, жаңа әдіс-тәсілдерді оқу үдерісінде тиімді қолдана білетін ұстаздар шәкірттерінің ойлау, пайымдау қабілеттерін арттырып, өмірлік ұстанымының қалыптасуына ықпал ете білуі тиіс. Ол үшін білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытып, кез келген жағдайға өзіндік көзқарасын білдіру үшін білім беруде сын тұрғысынан ойлауды енгізу қажет. Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз – елімізде қазіргі таңда білім беру жүйесінде өзіндік орнын алып үлгерген оқытудың модулі. Кез келген жағдайдан, әсіресе тығырыққа тірелген жағдайдан жылдам әрі сәтті шығу үшін сын тұрғысынан қарап, талдау жасап, анализ ұсыну қашанда өзекті. Бұл қасиеттерді тұлға бойына жастайынан қалыптастыру барысында оқытушылар аналитик ретінде сындарлы оқыту бағдарламасымен жұмыс жүргізе алуы керек.
Дәстүрлі оқыту жүйесінде басты рөлді оқытушы «сомдаса», қазіргі жаһандану заманында білім алушыға деген танымдық көзқарас өзгеріп, «білімгер үні» қағидасы қалыптасып, білім алушылар да «өзіндік рөлдерін» көрсетіп, белсенділік танытуда. Білімгерлердің ойлау деңгейі мен зерттеушілік қабілетін арттыруда, пәнді игеруге деген қызығушылығының жоғарылауына сын тұрғысынан ойлаудың орны ерекше. Бұл технологияның даму тарихы, қолданылу аясы тереңде жатыр. Көптеген атақты педагог ғалымдардың зерттеуі нәтижесінде оқу процесіне енгізілген аталған модуль бүгінде өз жемісін беруде.
Сын тұрғысынан ойлау негізінде білім алушылардың мотивациясының артуы, тәуелсіз әрекет етудегі белсенділіктің қалыптасуы, әрбір мәселені пайымдай алуы, тек пәнге қатысты емес, жан-жақты ойлана алуы, яғни басқа ғылымдармен сабақтастыра білуі, логикалық тұрғыда жүйеліліктің пайда болуы, біліктілік пен дағдыларының қалыптасуы оқу-тәрбие үрдісінде әрқашан маңызды болмақ.
Қазіргі заман талабына сай, әр оқытушы өзінің кәсіби білімін үнемі шыңдап, қалыптасқан бір сарынды сабақтан гөрі заман ағымына сәйкес жаңа инновациялық технологияларды күнделікті пайдаланса, сабақ қызықты, көңілге қонымды әрі тиімді болатыны сөзсіз.
Болатхан СЕРҒАЗЫҰЛЫ,
филология ғылымының кандидаты
Басқа жаңалықтар
