Қайрат Қайырбекұлы Лама Шариф

30 сәуір, 2024

Қайрат Қайырбекұлы Лама Шариф республикамыздың тәуелсіздік алған алғашқы күндерін республикалық «Рауан» баспасының шет тілдеріндегі редакциясында қарсы алып, қазақ және араб тілдерінде баспа басылымдарын шығару, жас мемлекетте ислам дінін насихаттау мәселелерімен айналысты. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың шығыстану факультетінде алған білім, Иордания университетінде тіл тағылымдамасы (1984-1985), Оңтүстік Йемендегі аударма ісі (1986-1989), Мароккодағы бауырлас қалалар фестиваліне қатысу (1990), Ислам банкінің Ливиядағы оқиғаларының тұрақты кездесулері және Сауд Арабиясы (1992 ж.) Қайрат Лама Шарифке Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне дипломатиялық қызметке келген кезде пайдалы болды, ол Консулдық департаменттің үшінші хатшысы болып бастады. Дипломатиялық қызметімнің барлық кезеңдерінен өтіп, Қазақстанның Мысырдағы Елшілігінде жеті жыл жұмыс тәжірибесі бар мен осыдан он жыл бұрын Азия және Африка департаментінің бөлім меңгерушісі, кейін бөлім меңгерушісі және директордың орынбасары болып тағайындалды.

2003 жылы Дипломатиялық академияда Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Төтенше және Өкілетті Елшілері мен құрылымдық бөлімшелерінің басшыларының біліктілігін арттыру курстарынан өтті. Қайрат Лама Шариф Сыртқы істер министрлігінде және Қазақстан Президенті Әкімшілігінің сыртқы саясат орталығында жауапты қызметтерді атқара отырып, республиканың сыртқы саясатының тұжырымдамалық тәсілдерін әзірлеуге және жүзеге асыруға, мұсылман және араб елдерімен және Азия мен Африкадағы халықаралық аймақтық ұйымдармен қарым-қатынасты дамытуға тікелей қатысты. Қазақстан Республикасы мен бірқатар араб мемлекеттерінің жоғары және жоғары деңгейдегі басшыларының өзара сапарларын ұйымдастыруға қатысты. Қазақ және араб тілдерін жетік білу Қ.Лама Шарифке мемлекет басшыларының бірқатар кездесулеріне ілеспе аудармашы ретінде қатысуға мүмкіндік берді.

2006 жылдың қаңтарында Қайрат Лама Шариф Қазақстанның Дубайдағы Бас консулы, ал сол жылдың шілдесінде Қазақстан Республикасының Сауд Арабиясы Корольдігіндегі Төтенше және Өкілетті Елшісі, еліміздің Ислам конференциясы ұйымындағы тұрақты өкілі болып тағайындалды. Қазақстанның Парсы шығанағындағы араб елдеріндегі тұңғыш елшісі Бағдад Әміреев өзінің «Қазақстан және Сауд Арабиясы» атты кітабында Қазақстан-Сауд Арабиясы қарым-қатынасының қалыптасуы мен дамуын шартты түрде үш негізгі кезеңге бөлді. Бірінші кезең – таныстыру кезеңі, екі елдің басшылығы мен сыртқы саясат ведомстволары арасында алғашқы ресми байланыстарды орнату, тікелей байланыстарды орнату процестерін көрсетеді. Екінші кезең – Қазақстан Республикасы мен САК арасындағы саяси, сауда-экономикалық және мәдени-гуманитарлық салалардағы ынтымақтастықтың қалыптасу кезеңі.

Қазақстан-Сауд Арабия қатынастарының эволюциясын кезеңге бөлудің осы схемасына сәйкес Елші Қайрат Қайырбекұлы үшінші кезеңге – екі ел арасындағы әріптестік қатынастарға өту кезеңіне түсті. Қазақстан Сауд Арабиясының Орталық Азиядағы басты серіктесіне айналды.

Сонымен қатар, 2007 жылғы маусымда Мемлекет басшысы Қайрат Лама Шарифті Қазақстанның Кувейт Мемлекетіндегі, 2008 жылғы қаңтарда – Оман Сұлтанатындағы және 2009 жылғы наурызда – Бахрейн Корольдігіндегі Елшісі қызметіне қосымша қызметке тағайындады. Парсы шығанағындағы араб елдерімен екіжақты қарым-қатынаста сапалы жаңа деңгей – ынтымақтастықты нығайту және практикалық мазмұнмен толықтыру, жаңа бағыттарды іздестіру және айқындау анықталды. Қайрат Қайырбекұлы өзінің күнделікті қызметінде Қазақстан мен Парсы шығанағы ынтымақтастығы кеңесіне мүше жетекші елдер арасындағы көп қырлы өзара іс-қимыл мәселелеріне көп көңіл бөледі.

Қазақстанның мәдениет күндерін, бизнес-форумдарды, отырыстарды, іскерлік кеңестер мен үкіметаралық комиссияларды өткізу, сондай-ақ бизнес-элита өкілдері мен түрлі өңірлер басшыларының өзара сапарларын ұйымдастыру, Қазақстанның экономикасына бай араб елдерінің инвестициясын тарту – бұл Қ.Лама Шарифтің елші ретінде жүргізетін жұмысының бір бөлігі ғана. Қазақстан дипломатиясының жетістіктеріне Сауд Арабиясы мен Кувейттің сыртқы істер басшыларының, сондай-ақ ИЫҰ Бас хатшысының «Ортақ бейбітшілік: әртүрлілік арқылы прогресс» халықаралық конференциясына қатысуы, Сауд Арабиясы мен әлемнің белсенді қолдауы, Ислам лигасы, Президент Н.Ә. Назарбаев әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съездерін шақыру және өткізуі жатады.

Қайрат Лама Шариф Қазақстанның тұрақты өкілі болып тағайындалды.

ИКҰ-дағы Қазақстан Мемлекет басшысының 2011 жылы Қазақстанды осы беделді мұсылман ұйымына төрағалық ету идеясының дирижеры болып табылады, бұл республиканың мұсылман қауымдастығындағы позициясын және ИЫҰ-ға мүше жетекші мемлекеттермен екіжақты қарым-қатынастардың үдемелі дамуын нығайтты.

Қазақстан Республикасының 2011 жылы Ислам Конференциясы Ұйымына алдағы төрағалығы Қазақстан Республикасының халықаралық аренадағы саяси беделін одан әрі нығайтудың сапалық маңызды оқиғасы және кезеңі болуды көздейді. Бұл оқиғаның тарихи маңыздылығын атап өткен жөн – ИЫҰ Сыртқы істер министрлерінің кеңесі Орталық Азия аймағында алғаш рет өтеді, ал мұндай ауқымды халықаралық шараны ұйымдастыруға басшылық Қазақстанға тиесілі.

ИЫҰ Сыртқы істер министрлері кеңесін Астанада өткізу еліміздің 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға төрағалығынан кейінгі көпжақты дипломатиясының заңды әрі пайдалы жалғасы болады, сонымен қатар Қазақстанның жалпы әлемдегі және оның ішінде мұсылман қауымдастығындағы саяси беделін нығайтады, және еліміздің сыртқы саяси бастамаларына қолдау көрсетеді; ИЫҰ қызметінде Қазақстан Республикасының позициясын нығайтады, ИЫҰ-ға мүше елдердің экономикалық және инвестициялық әлеуетін барынша пайдаланады, сауда-экономикалық әріптестікті дамытады, осы саладағы ынтымақтастықтың жаңа нысандарын қалыптастырады; мұсылман әлемімен мәдени, ғылыми және техникалық өзара іс-қимылды кеңейтеді.

К.Лама Шариф, Сауд Арабиясы Сыртқы істер министрлігімен өзара іс-қимыл және ИЫҰ ИКҰ Бас хатшылығының құрамына қазақстандық дипломатты қосуға және Жидда қаласында консулдық ашуға қол жеткізді, бұл жыл сайын қасиетті мұсылман қалалары Мекке мен Мединаға қажылықта зиярат ететін мыңдаған қазақстандық азаматтардың мүдделерін қорғау және олардың болуын қамтамасыз етудегі жағдайды айтарлықтай жақсартты. Оның тікелей атсалысуымен қазақ қажыларының қажылық кезінде кездесетін көптеген мәселелері шешілді. Ол шығарған кітаптар мен брошюралар арқасында осы тақырыпқа арналған фреймдер арқылы Қазақстан азаматтары киелі ғұрыптарды өткізудің тиісті ғұрыптары мен талаптарымен тереңірек танысуға мүмкіндік алды.

Қазақстанға белгілі араб филологтарының бірі бола отырып, Қайрат Лама Шариф «Араб тілінің оқырманы» (2004) және «Қазақ-арабша тілашар» («Қазақша-арабша тілашар»» (2005)) жарыққа шығарды. «Қазақстан және әлем елдері» (2006) кітабының авторларының бірі.

Соңғы жылдары елші Қ.Лама Шарифтің жалпы редакциясымен Мемлекет басшысының Қазақстан халқына «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы», «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан», «Қазақстан азаматтарының әл-ауқатын арттыру – басты міндет» жолдаулары, «Мемлекеттік саясаттың мақсаты», «Дағдарыс арқылы жаңару мен дамуға», Президент Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан жолы», «Қазақстан Республикасының Конституциясы», «Н. Назарбаев –этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделінің негізін қалаушы», Қ.Тоқаевтың «Қазақстан Республикасының дипломатиясы» және «Жарық пен көлеңке» атты кітаптары араб тіліне аударылды.

Араб оқырмандарын Қазақстанмен, оның тәуелсіздік жылдарындағы жетістіктерімен таныстыру мақсатында Қайрат Лама Шариф араб тілінде «Қазақстан – Орталық Азияның інжу-маржаны», «Экономикалық дамудың қазақстандық үлгісі», «Қазақстан цифрлар мен фактілерде», «Қазақстан – көпұлтты ел» және «Киіз үй – қазақ көшпенділерінің үйі» кітаптарын шығарды.

Қазақстан Республикасының аймақтық шетел мекемесінің басшысы Қайрат Лама Шарифтің сіңірген еңбегі үшін «Қазақстан Республикасының Конституциясына 10 жыл» (2005) және «Астанаға 10 жыл» (2008), «Ерен еңбегі үшін» (2008) медальдарымен марапатталған.

Қазақта «Көп білгеннен сұрама – көп көргеннен сүре» деген мақал бар. Бұл нақыл сөзді Қайрат Қайырбекұлына айтуға әбден болады. Ол көп біліп қана қоймай, көпті көрген. Өмірлік тәжірибе мен мемлекеттік қызметтегі шыңдалу оған Елшілік ұжымын тиімді басқаруға және жас дипломаттардың күш-жігерін қазіргі және маңызды мақсаттар мен міндеттерді шешуге бағыттауға мүмкіндік береді.

Басқа жаңалықтар