«Сандық және сапалық зерттеулерді жүргізу принциптері» тақырыбындағы дөңгелек үстелдің Тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) қол жеткізу контекстіндегі рөлі

2024 жылғы 12 қарашада әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің философия және саясаттану факультетінде «Сандық және сапалық зерттеулерді жүргізу принциптері» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Бұл іс-шараға Тұрақты даму мақсаттарына (ТДМ) қол жеткізу аясында әлеуметтік мәселелерді шешу үшін әлеуметтанулық зерттеу әдістеріне қызығушылық танытқан студенттер мен жас зерттеушілер қатысты. Спикер ретінде Орталық Азия және Кавказ өңіріндегі Danone компаниясының Strategy & Insights Manager қызметін атқаратын Кирилл Карташов сөз сөйледі. Оның Қазақстан, Беларусь, Әзірбайжан, Грузия, Моңғолия, Өзбекстан, Тәжікстан, Түркия, Алжир, Марокко, Египет және Нигерия сияқты елдерде әлеуметтанулық және маркетингтік зерттеулер жүргізу бойынша мол тәжірибесі бар. Өз мансабында Кирилл 70-тен астам фокус-топ пен 130-дан астам тереңдетілген сұхбаттарды өткізіп, Тұрақты даму мақсаттарымен тікелей байланысты әлеуметтік және экономикалық мәселелерді зерттеген. Өз баяндамасында ол әлеуметтанулық зерттеулерде қолданылатын мәліметтердің түрлеріне, соның ішінде алғашқы және екінші деректерге тоқталып, келесі ТДМ-ға қол жеткізу үшін деректерді дұрыс жинаудың маңыздылығын атап өтті:

• ТДМ 4 (Сапалы білім): сандық және сапалық зерттеу әдістерін қолдану білімге қолжетімділіктегі кедергілер мен мүмкіндіктерді тереңірек түсінуге мүмкіндік береді, сондай-ақ білім беру жағдайларын жақсартуға бағытталған саясатты әзірлеуге ықпал етеді.
• ТДМ 8 (Лайықты жұмыс және экономикалық өсу): әлеуметтанулық зерттеулер барысында жиналған деректер арқылы халықтың еңбек жағдайы мен экономикалық белсенділігін бағалауға болады, бұл жұмыссыздықты төмендету және тұрақты экономикалық өсуге қол жеткізу бойынша ұсыныстар әзірлеуге көмектеседі.
• ТДМ 10 (Теңсіздікті қысқарту): сапалық және сандық әдістер әлеуметтік және экономикалық теңсіздікке әсер ететін факторларды зерттеуге, сондай-ақ оны әртүрлі әлеуметтік топтар арасында азайту шараларын бағалауға мүмкіндік береді.

Зерттеу әдістерінің ерекшеліктеріне ерекше назар аударылды. Сандық зерттеулер (PAPI, CAPI және CATI әдістері) үлкен көлемдегі деректерді жинауға ықпал етеді, бұл ТДМ-ның аймақтық және ұлттық деңгейдегі прогресін бақылау үшін маңызды. Сапалық зерттеулер (фокус-топтар мен тереңдетілген сұхбаттар) мақсатты топтардың қабылдауы мен қажеттіліктерін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді, бұл теңдік, қоғамдастықтардың тұрақты дамуы және инклюзивтілік мәселелерін шешуде ерекше маңызды. Спикер сонымен қатар әлеуметтанулық жобаларды жүзеге асыру бойынша практикалық кеңестерімен бөлісіп, деректердің репрезентативтілігін және мақсатты аудиторияны дұрыс таңдаудың маңыздылығын атап өтті, бұл ТДМ-ға қол жеткізуді бағалау үшін объективті деректер алуда шешуші рөл атқарады. Ол сондай-ақ деректерді тиімді өңдеуге және тұрақты даму аясында негізделген шешімдер қабылдауға көмектесетін (SPSS, R, Python) сияқты деректерді талдау бағдарламаларын қолдануды ұсынды. Дөңгелек үстел студенттер мен жас зерттеушілер үшін маңызды алаңға айналып, оларға әлеуметтанулық әдістердің ТДМ-мен байланысты мәселелерді шешуде қалай қолданылатынын және олардың жұмысы тұрақты және инклюзивті қоғамға қол жеткізуге қалай ықпал ететінін түсінуге мүмкіндік берді.

Ұйымдастырушы: Ақмади М.А.