Айлық ауа райы болжамдарын жасау үшін АРМ «Синоптик-Долгосрочник»-ті пайдаланудың жаңа тәсілдері. – Қоршаған ортаны мониторингтеу және экология бойынша ғылыми-техникалық орталықтың жетекші инженері, география ғылымдарының кандидаты Цепелев В. Ю. оқыған дәріс

2024 жылдың 3 желтоқсанында метеорология және гидрология кафедрасында РМК "Казгидромет"-тің ұзақ мерзімді ауа райы болжамдары басқармасымен бірлесе отырып,

Мәскеу физика-техникалық институтының қоршаған ортаны мониторингтеу және экология бойынша ғылыми-техникалық орталығының жетекші инженері, география ғылымдарының кандидаты Цепелев Валерий Юрьевичтің «Айлық ауа райы болжамдарын жасау үшін АРМ «Синоптик-Долгосрочник»-ті пайдаланудың жаңа тәсілдері» тақырыбында лидерлік дәрісі өткізілді. Дәріс «Синоптик-Долгосрочник» ақпараттық-есептеу жүйесіне (АЕЖ) шолу жасаудан басталды. Бұл жүйе 2000 жылы әзірленген. Жүйенің негізгі мақсаттары:

• Ұзақ мерзімді ауа райы болжамдарын автоматтандыру;
• Үлкен көлемдегі деректерді статистикалық өңдеу;
• Болжау және тарихи материалдарды визуализациялау.

«Синоптик-Долгосрочник» ақпараттық-есептеу жүйесі ауа райын болжаудың бірнеше әдістерін жүзеге асырады, соның ішінде Вангенгейм-Гирс әдісі мен Мультановский-Пагава әдісі. Бұл әдістер синоптиктерге атмосфералық құбылыстарды неғұрлым тиімді болжауға мүмкіндік береді.

Спикер ансамбльдік болжамдау концепциясына ерекше назар аударды. Бұл тәсіл әртүрлі модельдеу шарттарында есептелген болжамдар жиынтығын пайдаланады. Ол атмосфералық процестердің әртүрлі сценарийлерінің ықтималдығын бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, студенттер метеорологиялық болжамдардағы белгісіздікті, әсіресе сақтық шараларын қабылдауда ескерудің маңыздылығын түсінді.

Дәріс барысында мәліметтерді визуализациялау мысалдары ұсынылды. Студенттер ИВС-тің ансамбльдік болжамдарды ұсынуда қалай көмектесетінін көрді. Әртүрлі карталар түрлері, соның ішінде орташа мәндер, ансамбль бойынша ауытқулар және қауіпті құбылыстардың пайда болу ықтималдығы көрсетілді. Визуализация синоптиктердің пайдаланушыларға шешім қабылдауды жеңілдету үшін ұсынатын ақпараттар кешенін түсінуге маңызды рөл атқарды.

Дәрістің соңында ансамбльдік тәсілдің жаһандық контексте маңыздылығы талқыланды, оның кеңінен қолданылуы және Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым тарапынан қолдау көрсетілетіні атап өтілді. Студенттер пікірталасқа белсенді қатысып, метеорологиядағы технологияларды пайдаланудың болашағы туралы көптеген сұрақтар қойды. Бұл шара студенттерге өз білімдерін тереңдетіп қана қоймай, атмосфералық ғылымдар саласында одан әрі жұмыс істеуге шабыттануға мүмкіндік берді. Дәріс ауа райын болжаудың заманауи құралдарын тиімді пайдалануға қабілетті жаңа мамандарды даярлаудағы маңызды қадам болды.