Білім беру мен өндіріс интеграциясы

Білім беру мен өндіріс ара­сын­­дағы интеграция жоғары оқу орындарының өнеркәсіптік кешендермен өзара әрекет­тес­тігінің негізгі түрі болуы қажет. Жаңа сапалық деңгейде жүзеге асырылатын бұл интеграция салалық министрліктер және ведомстволармен байла­ныс­тар­ды дамытудың негізіне айналуы тиіс.

Интеграцияның басты мақсаттарына мыналар жатады:

• университеттердің ғылыми зерт­теу­­лерінің нәтижелерін нақты пай­далану;

• шағын сериялы және аз көлемді ғы­лымды қажетсінетін өнім өндіру;

• кадрлық қамтамасыз етілген ин­жи­нирингтік жүйелерді құру;

• университеттердің материалдық-тех­ни­калық және әлеуметтік базасын нығайту.

Университеттер базасында құрыл­ған инженерлік және ғылыми-техни­ка­лық орталықтармен қатар, ғылыми-өн­дірістік бірлестіктердің оқу-ғылыми ор­талықтары, бірлескен эксперименттік өн­дірістер, шетелдік серіктестердің қа­тысуымен жұмыс істейтін кәсіпорындар, жобалау бюролары, ғылыми-консуль­та­циялық пункттер және бірегей жаб­дықтар мен өндірістік қуаттарды бірігіп пайдалану жүйелері дамытылғаны жөн.

Ғылым, білім және бизнесті біріктіру ар­қылы зерттеу университетіне транс­фор­мацияны жеделдетудің маңызды факторларының бірі – әрбір оқытушы мен зерттеушінің бұл үдеріске белсенді қатысуы. Бұл бағытта Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да бірқатар нәтижелі тәжірибелер жинақталған.

БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсатта­ры­ның ішіндегі №4 бағыт – «Баршаға сапалы білім беру» аясында химия және химиялық технология факультетінің Жалпы және бейорганикалық химия ка­федрасында магистратура деңгейінде бірнеше пән инновациялық форматта оқытылады. Оларға мыналар жатады:

• «Полимерлік фосфаттар негізін­дегі бейорганикалық материалдарды син­тез­деу­дің заманауи технология­ла­ры»;

• «Табиғи алюмосиликаттарды мо­ди­­фикациялау технологиясының не­гіз­дері»;

• «Бейорганикалық материалдар­дың механо-химиясы».

Бұл пәндер ғылыми мини-жобалар құрастыру арқылы оқытылады. Магис­трант­тар:

• халықаралық және отандық ғы­лы­ми әдебиеттер мен патенттерді іздес­ті­реді;

• зертханалық эксперименттер жүр­гізіп, материалдық баланс пен эко­но­микалық есептер жасайды;

• шарлы және планетарлық диір­мен­дер, фотокалориметр секілді қазіргі за­манғы зерттеу құралдарымен та­ны­сады.

Курстың қорытынды кезеңінде әр сту­дент өз жобасын қорғап шығады. Мұндай тәсіл ғылымды қажет ететін технологиялардың артықшылықтарын түсінуге, оларды шағын өндірістерге енгізудің нақты жолдарын ұғынуға мүмкіндік береді.

Білім, ғылым және өндірістің интег­ра­циясы зерттеу университеттері да­муы­ның басты бағытына айналуы тиіс. Оқу процесіне ғылым мен практиканы біріктіре отырып, жоғары оқу орындары бәсекеге қабілетті кадрлар даярлап қа­на қоймай, елдің инновациялық да­муы­на да нақты үлес қоса алады. Ма­гис­трант­тардың ғылыми-зерттеу қыз­метіне ерте араласуы олардың кәсіби дағдыларын қалыптастыруда шешуші рөл атқарады және Қазақстандағы білім мен бизнесті біріктірудің тиімді үлгісі бола алады.

Бейқұт БАЛҒЫШЕВА,

Жалпы және бейорганикалық

химия кафедрасының доценті, х.ғ.д.