Мұнаймен ластанған су мен топырақты тазартуға арналған биопрепарат

Жобаның мақсаты - бұзылған және ластанған топырақты қайта қалпына келтіру үшін, сондай-ақ ауыл шаруашылығы үшін микробтық препараттар шығару өндірісін құрастыру.

НОУ – ХАУ - Қазақстанның мұнай өндіруші және агроөнеркәсіптік кәсіпорындары үшін биопрепараттар шығару жөніндегі шағын инновациялық кәсіпорынды ұйымдастыру.

Өзектілігі мен жаңалығы - табиғи ортаның мұнай және мұнай өнімдерімен ластануы бүгінгі күні экология мен табиғи ортаны қорғаудың күрделі және көп жоспарлы мәселелердің бірі болып табылады. Қазақстанда мұнай кен орындары үлкен аудандарды алып жатыр. Мұнай мен мұнай өнімдері топыраққа енген кезде оның химиялық, физикалық, микробиологиялық қасиеттерінде айтарлықтай және жиі қайтымсыз өзгерістер туындайды, кейде бүкіл топырақ профилін ғана емес, сонымен қатар үлкен аймақтардағы топырақ жамылғысын да қайта құруға әкеледі. Тазартудың ең тиімді әдісі - биоремедиацияны кешенді қолдану, соның ішінде агро-және микробиологиялық әдістерді қолдану. Бұл жағдайда микроорганизмдердің жетіспеушілігін деструктивті микроорганизмдерден тұратын препараттарды қолдану арқылы жоюға болады.

Қазіргі уақытта оңтайлы табиғи агрофитоценоздарды көбейтетін және егіншіліктің жоғары тұрақтылығын қамтамасыз ететін көп компонентті өсімдік-микробтық жүйелерді құру перспективалы бағыт болып табылады. Ауылшаруашылық өндірісінде әртүрлі таксономиялық топтардың микроорганизмдері негізінде шетелдік және қазақстандық ғалымдар жасаған микробтық препараттар қолданылады.

Басқа елдерде дайындалған препараттар Қазақстан жағдайында қолданылмайды, тазалау орындарындағы топырақ-климаттық жағдайларды ескеру қажет. Қазақстан Республикасының әртүрлі өңірлерінің топырақ-климаттық жағдайларына бейімделген микроорганизмдер негізіндегі биопрепараттар өндірісі экологиялық таза болып табылады, канцерогенді қалдықтары және атмосфераға зиянды әсері жоқ. Жылына өнім өндірудің болжамды көлемі нарық мөлшері мен экспорт мүмкіндігі ескеріле отырып айқындалатын болады.

Практикалық маңыздылығы – штамм деструктор негізіндегі биопрепараттар республиканың мұнай өндіретін аймақтарының топырақ-климаттық жағдайларына бейімделген. Қоршаған ортаның экологиялық жағдайын жақсарту және мұнаймен ластанған жерлерді қалпына келтіру мақсатында топырақ пен суды мұнай және мұнай өнімдерімен ластанудан тазартуға арналған. Препаратты қолданған кезде көмірсутектердің биодеструкция процестері топырақты мұнай көмірсутектерінен тиімді тазартуға және оның экологиялық жағдайын жақсартуға әкеледі. Препараттың мұнаймен ластанған топыраққа енгізу мұнай көмірсутектерінің биодеструкция процесстерінің тиімділігін арттырды, мұнайдың 85% ыдырауға ұшырайды.

Қазақстанда топырақтың беткі қабаттарының ластану деңгейі 30-дан 40 пайызға дейінгі аумақ жеткілікті, неғұрлым терең қабаттар ластанады, мысалы, теңіз жағалауындағы жазықта мұнай 45-50 см тереңдікке дейін енеді. Мұндай жағдайларда биоремедиация әдістері ерекше көңіл бөледі.

Жоғары сапалы дақылдардың қажетті өнімділігін алу, топырақтың құнарлылығын сақтау және жоғарлату, қоршаған ортаны ластанудан қорғау мақсатында биопрепараттардың эксперименттік үлгілерін қолдану және оларды дайындау маңызды қадам болып табылады. Қазақстан үшін дәнді дақылдар (күздік және жаздық бидай, арпа, сұлы) мен жемшөп дақылдарын өсіру кезінде биопрепараттарды қолдану тиімділігін зерттеу, сонымен қатар тыңайтқыштар мен биопрепараттардың алуан түрлерін қолдану неғұрлым оңтайлы үйлесімін анықтау өзекті болып табылады.

Енгізу нысаны - ЖШС "Биоорта" (2010), АҚ "Өзенмұнайгаз" (2013), АҚ "Ембімұнайгаз" (2018).

Енгізу перспективалары - іс жүзінде мұнаймен ластанған топырақты қалпына келтіру, ластанған топырақты, бұрғылаудың сұйық қалдықтарын және құрамында мұнайы бар қатты жанғыш қалдықтарды залалсыздандыру технологиясы үшін биопрепаратты қолданады. Агроөнеркәсіптік кешенге арналған микробтық препараттар өңір мен елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты, аграрлық сектордағы импортты алмастыруды қамтамасыз етеді. Ластанған топырақты поллютанттардан тазарту үшін және агроөнеркәсіптік кәсіпорындар үшін микроорганизмдер негізінде түрлі биопрепараттардың тәжірибелік партияларын алуды ұйымдастыру.

Тұтынушылар - Қазақстан Республикасының мұнай өндіру және мұнай өңдеу индустриясы, агроөнеркәсіптік кәсіпорындар, табиғатты қорғау қызметтері, жеке сектор.

Бәсекеге қабілеттілік - ластанудан тазартуға және топырақ құнарлылығын жақсартуға арналған микробтық препараттар, экологиялық таза технологиялар мен өнімдерді жасаумен байланысты "жасыл" экономикаға көшу ластанған жерлердің экологиялық жай-күйін жақсарта отырып, табиғатқа көмектесіп және пайда келтіруге арналған. Инновациялық, заманауи және қауіпсіз биопрепарат Қазақстан Республикасының экономикасында жетекші салаларының бірі ретінде мұнай-газ секторының кәсіпорындары үшін сұранысқа ие болады.

Тазалауға дейінгі топырақ                           Тазалаудан кейінгі топырақ