Лайықты Қазақстан мемлекетін құрудың жаңа тұғырнамасы

           Ел Президенті Қ.К. Тоқаев Жаңа жылдың алғашқы күндерінен бастап Қазақстанның дәйекті жаңаруының келесі кезеңінің мақсаттары мен міндеттерін нақты белгілеп берді. Ол ішкі саясаттың алдыңғы 30 жылдағы траекториямен алдын-ала анықталған ерекшеліктері мен қиындықтарын атап өтті: Конституциялық соттың таратылуы, бірнеше кландардың ұлттық меншікті монополиялауы әлеуметтік-экономикалық ортада әділеттіліктің бұзылуына әкелді.

        2019 жылдан бастап ішкі саясат азаматтық қоғамды қалыптастыруға, жиналған әлеуметтік мәселелерді шешуге, ұлттың конституциялық құқығын бұзғандарды жауапқа тартуға және ұрланған мүлікті қайтаруға бағытталды.

Президент: «Ашығын айтсам, бұл жаңа бағытты елдегі терең тамыр жайған жағдайға және билік құрылымдарындағы өздерінің артықшылық мәртебесіне қатер төндіретін қауіп ретінде саналған ықпалды тұлғаларды күрт қабылдамауын тудырды. Олар тарапынан реформаларға жасырын және жиі ашық қарсылық бірте-бірте өсті. Ақырында, трансформацияны кері қайтарып, ескі тәртіпті қалпына келтіру үшін олар төтенше шаралар қабылдауға шешім қабылдады ».

Мемлекеттік құрылымды жаңарту қажет болды. Ең алдымен, «саяси реформалардың қайтымсыздығын қамтамасыз ету және оларды қоғамдық өмірдің тұрақты факторына айналдыру» үшін тексеру жүйесі құрылды.

Конституциялық сот қайта құрылды, ол өз мәні бойынша Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ететін конституциялық бақылаудың жоғары органы болып табылады. Конституциялық Сот шешімдерінің түпкілікті күші бар, тіпті Президент өз шешімдерін, оның ішінде азаматтардың конституциялық құқықтарына қатысты шешімдерін қайта қарай алмайды.

Конституцияда бекітілген мемлекеттің тәуелсіздігі, Республиканың біртұтастығы мен аумақтық тұтастығы, оны басқару нысаны, Президенттің бір ғана жеті жылдық мерзімге тағайындалуы туралы ереже өзгеріссіз қалды.

Жаңа сайлау үлгісі – партиялық тізімдер және бір мандатты округтер бойынша құрыла бастаған Мәжілістің өкілеттігі кеңейтілді.

Қазақстан Президенті бұл шарттар атқарушы билік ретінде үкіметке карт-бланш беретінін атап көрсетеді: шектеусіз өкілеттіктер және әрекет етудің толық еркіндігі және тиісінше алға қойылған мақсаттарға жетудегі жауапкершілік артады. Үкіметтің саланы әртараптандыру, инфрақұрылымды жаңғырту және энергетикалық ресурстармен қамтамасыз ету бойынша белгіленген бағдарламалық міндеттерді шешуі 2029 жылға қарай ЖІӨ-ні екі есеге ұлғайтып, оны 450 миллиард долларға дейін жеткізуі тиіс.

Сұхбатты қорытындылай келе, Қазақстан Президенті Қ.К. Тоқаев қуатты мемлекеттің шешуші факторын көрсетеді: «Біз қандай қиын жолдан өткенімізді ғана емес, сонымен бірге неге ұмтылып жатқанымызды түсінуде бірлік болуы керек. Өткенді еске түсірумен емес, болашаққа деген ұмтылыспен, ұлтымыздың ұлылығын дәлелдейтін істермен өмір сүруіміз керек».

Э.ғ.д., әл-Фараби атындағы ҚазҰУ "Экономика" кафедрасының профессоры                                                 Тулегенова М.С.