2024 жылы 29 қарашасында әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде «Шығыс елдері дамытудың прагматикалық тәжірибесі» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференция өтті. Конференция Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, шығыстанушы ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызын 70 жылдық мерейтойы және әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың 90 жылдығына арналды.

2024 жылғы 29 қарашада әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде «Шығыс елдерінің дамуының прагматикалық тәжірибесі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Бұл маңызды шара Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, шығыстанушы ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының 70 жылдығына және әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың 90 жылдығына арналды.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ кітапханасының 4-қабатында профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының өмірі мен ғылыми қызметіне арналған фотокөрме және оның ғылыми еңбектерінің көрмесі ұйымдастырылды. Конференция басталмас бұрын қатысушылар профессордың мансабындағы маңызды сәттерді, ғылыми форумдарға қатысуын, педагогикалық қызметін және әріптестерімен кездесулерін бейнелейтін фоторепортаждармен танысуға мүмкіндік алды.

Көрмеде профессордың шығыстану мен мәдени зерттеулерге қосқан елеулі үлесін бейнелейтін кітаптары, мақалалары мен монографиялары ұсынылды. Барша қатысушылар Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының көпжылдық зерттеулері мен ғылыми жарияланымдарының нәтижелерімен танысып, ғылымның дамуына қосқан үлесін бағалай алды.

Іс-шараның ауқымдылығын және халықаралық аудиторияны кеңінен тарту қажеттілігін ескере отырып, конференция аралас форматта өтті. Бұл офлайн қатысушылар мен шараға жеке қатыса алмағандарды біріктіруге мүмкіндік берді. Ғалымдар, дипломаттар және сарапшылар әлемнің әртүрлі бұрыштарынан онлайн қосылып, өз идеяларымен бөлісіп, зерттеу нәтижелерін ұсынды.

Конференцияға ғалымдар, дипломаттар, мемлекеттік қайраткерлер және халықаралық ұйымдардың өкілдері жиналды. Шараға Қазақстанның түрлі елдердегі және халықаралық ұйымдардағы тұрақты өкілдері мен елшілері, Қытай мен Иран консулдықтарының өкілдері, сондай-ақ профессор Алдабектің әріптестері, шәкірттері мен ізбасарлары қатысты.

Конференция профессор Алдабек әріптестері мен шәкірттерінің әсерлі сөздерімен басталды. Профессор Нұржамал Әбдіразаққызына шәкірттері – оның педагогикалық шеберлігі мен шабыт берушілік қасиетін айқындайтын кәсіби жетістіктерге жеткен тұлғалар – құттықтаулар мен алғыс сөздерін жеткізді.

Сөз сөйлегендер арасында министрліктерде, елшіліктер мен консулдықтарда, университеттердің ректорлары мен декандары лауазымдарын атқарып жүргендер, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің қызметкерлері, баспа өкілдері, сондай-ақ ғылым мен педагогикаға өзін арнаған оқытушылар болды. Сонымен қатар, консулдықтардың, ҚР Сыртқы істер министрлігінің, университет ректорлары мен директорларының құттықтау хаттары оқылып, ҚР түрлі елдердегі елшілерінің бейнеқұттықтаулары көрсетілді.

Өз сөздерінде шәкірттері профессор Нұржамал Әбдіразаққызының олар үшін тек керемет ұстаз ғана емес, сонымен бірге өмірлік және кәсіби жолда көмек көрсеткен тәлімгер болғанын атап өтті. Олар оның қолдауы, шабыттандыруы және әрбір студенттің әлеуетін ашудағы ерекше қабілеті туралы естеліктерімен бөлісті. Шәкірттер айтқан жүрекжарды және күлкілі оқиғалар профессордың ғалым әрі адам ретінде қаншалықты жан-жақты екенін еске салды.

Конференцияның негізгі сәттерінің бірі профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының жаңа кітаптары: «Ғибратты ғұмыр», «Тарихы талқыға толы Шыңжаң» және «Қытай тарихының» таныстырылымы болды. Бұл еңбектер – Шығыс елдерінің тарихы, мәдениеті мен экономикасына арналған көпжылдық зерттеулердің нәтижесі. Кітаптарда Шығыс пен Батыс елдерінің өзара әрекеттестігінің аз белгілі қырлары ашылып, заманауи мәселелер талданады және оларды шешудің жаңа тәсілдері ұсынылады.

Бұл жарияланымдар конференция қатысушылары арасында үлкен қызығушылық тудырды, себебі олар ғылыми білімді тереңдетіп қана қоймай, ғалымдар, дипломаттар мен студенттер үшін практикалық құралға айналды. Таныстырылым конференцияның маңызды бөлігіне айналып, профессор Алдабектің ғылыми мұрасының өзектілігін және маңыздылығын тағы бір рет дәлелдеді.

Секциялық отырыстарда қатысушылар тарихи және мәдени мұрадан бастап, Шығыс пен Батыстың экономикалық және саяси ынтымақтастығына дейінгі тақырыптарды талқылады. Спикерлердің баяндамалары Шығыс елдерінің дамуының жаһандық сын-қатерлер жағдайындағы мәселелері бойынша көзқарастардың алуан түрлілігі мен тереңдігін көрсетті.

Конференция спикерлері арасында қазақстандық ғалымдармен қатар, Қытай, Үндістан, Ресей, Оңтүстік Корея, Жапония және Иран елдерінің шетелдік әріптестері болды. Әрқайсысы өз елінің зерттеулеріне, тәжірибесіне және мәдени ерекшеліктеріне негізделген бірегей көзқарастарын ұсынды.

Қатысушылар пәнаралық талқылаулардың арқасында тарих, экономика, мәдениеттану және халықаралық қатынастар саласының мамандарын біріктіруге мүмкіндік туғанын және Шығыс елдері үшін қазіргі заманғы сын-қатерлер мен мүмкіндіктердің толық бейнесін жасауға жағдай жасалғанын атап өтті.

Шара барысында конференция қатысушылары мен құрметті қонақтарын марапаттау рәсімі өтті. Конференция баяндамашылары қатысу сертификаттарына ие болып, «әл-Фараби атындағы ҚазҰУ дамуына қосқан айрықша үлесі үшін» алтын медальдармен марапатталды. Профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызына жоғары құрмет белгісі ретінде Әл-Фараби атындағы үлкен алтын медаль табысталды. Бұл марапат оның әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің дамуына қосқан ерекше үлесін мойындау болып табылады.

Конференцияның соңғы және әсерлі сәттерінің бірі профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының өмірі мен қызметіне арналған бейнефильмнің таныстырылымы болды. Бұл фильм мерейтой иесі үшін күтпеген сый болып, қатысушыларға терең әсер қалдырды.

Фильмде оның кәсіби жолының негізгі кезеңдері: оқу жылдары, ғалым ретінде қалыптасуы, шығыстану саласындағы жетістіктері, шәкірттермен жұмысы және Қазақстанның ғылымы мен білімінің дамуына қосқан үлесі көрсетілді. Онда әріптестері, шәкірттері мен жақындарының естеліктері айтылып, профессорды көрнекті тәлімгер, ғалым және үлкен жүректі адам ретінде сипаттады.

Фильмде мұрағаттық материалдар мен сирек кездесетін фотосуреттер ерекше орын алды, олар профессордың көпқырлы өміріне көз жүгіртуге мүмкіндік берді. Оның еңбектері мен жетістіктері туралы баяндау университеттік өмірден, конференциялардан, БАҚ үшін сұхбаттардан және оның қатысуымен өткен халықаралық кездесулерден алынған кадрлармен толықтырылды.

Конференцияны аяқтай отырып, қатысушылар бұл шараның болашақтағы ғылыми жаңалықтарға негіз болып, халықаралық ынтымақтастықты нығайтуға ықпал ететініне сенім білдірді. Сонымен бірге, профессор Алдабек Нұржамал Әбдіразаққызының есімі көптеген ғалымдардың жаңа буынын шабыттандыратынына сенімді екендерін айтты.

«Шығыс елдерінің дамуының прагматикалық тәжірибесі» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция ИРН AP19677768 «Шығыс елдерінің дамуының конфуцийлік моделі: Қытай, Жапония, Сингапур, Оңтүстік Корея» жобасы аясында өткізілді. Конференция тек ғылыми іс-шара ғана емес, сонымен бірге халықаралық ынтымақтастықты, мәдени диалогты және тәжірибе алмасуды нығайту үшін маңызды алаң болды. Оның өтуі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Орталық Азиядағы ғылым мен білім орталығы ретіндегі жетекші рөлін және көрнекті ғалым әрі тәлімгер профессор Нұржамал Әбдіразаққызына деген құрметті атап өтті.