Біз «альфа ұрпақты» тәрбиелеудеміз

Гүлжан МЕЙІРМАНОВА, Археология, этнология және музеология кафедрасының қауымдастырылған профессоры, т.ғ.к.
 

1. Сіздіңше, ЖОО-ның «Үздік оқытушысы» қандай бо­луы ке­рек, қандай талаптарға (педагогикалық, психо­ло­гиялық және т.б.) жауап беруге тиіс?
2. Пәніңіз бойынша оқу бағдарламасы көңіліңізден шыға ма, сіздің ойыңызша, оны жетілдіру үшін не істеуге болады?
3. Білікті маман даярлауда қандай жетістіктеріміз бар?
4. Жастардың білім деңгейі көңіліңізден шыға ма?
5. «Қоғам сауатсызданып барады» деген көзқа­рас­пен келісесіз бе?

1. ЖОО-ның үздік оқытушысы за­ма­науи талаптарға сай болуы керек деген ойдамын. Педагог бірінші ке­зек­те психологиялық эмоцио­нал­дық жағынан мықты болғаны жөн. Мұндай оқытушы білім мен дағдыларды ғана үйретіп қоймай, студенттермен жұ­мыс істеуде терең түсінік пен ынты­мақ­тастық орнатуы тиіс. Үздік оқы­ту­шы өз пәнін терең меңгеріп, сту­­дент­терге ғылыми және прак­тикалық тұрғыдан сапалы білім беруі тиіс. Өз пәні бойынша заманауи теориялар мен әдістемелерді білуі және оларды оқу процесінде тиімді қолдана білгені абзал.

Үздік оқытушы оқу материалдарын түсінікті әрі қызықты түрде жеткізуге тырысса, студенттер оны бағалайды. Сондықтан дәстүрлі әдістермен қа­тар, жаңа ақпараттық техно­ло­гиялар мен интерактивті әдістерді де қол­да­на отырып, оқыту сапасын арттыруы тиіс. Сонымен қатар үздік оқытушы тек сабақ берумен шектелмей, ғы­лы­ми-зерттеу жұмыстарымен де ай­на­лы­сады. Ол өз саласы бойынша зерт­теу­лер жүргізіп, оларды жариялап, студенттерді ғылыми жұмыспен ай­на­лысуға баулиды. Оқытушы өзінің ғылыми және кәсіби деңгейін үнемі арттырып отыруы тиіс. Менің ұғы­мым­дағы үздік оқытушы халықаралық кон­ференциялар, семинарлар мен ғылыми жобаларға қатысып, ұлттық және халықаралық ғылыми қауым­дас­тықтармен байланыс орнатуға тырысады.

2. Менің ойымша, оқу бағдар­ла­ма­сы жоғары оқу орнының оқу жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі болып са­на­лады және оның сапасы мен тиім­ділігі студенттердің білім алу дең­гейі­не тікелей әсер етеді. Пән бойынша оқу бағдарламасының тиімділігі тек мазмұны мен құрылымымен ғана емес, сонымен қатар оның әдістемесі, қолданылатын тәсілдер, техноло­гия­лармен де тығыз байланысты. Менің көз­қарасым бойынша, оқу бағдар­ла­масы көңілімнен шығуы үшін бірнеше аспектілерді ескеру қажет: а) Оқу бағдарламасы қазіргі заманғы талап­тар­ға сай болуы керек. Мазмұнның тереңдігі мен жаңашылдығы ма­ңыз­ды. Пәннің теориялық негіздері мен прак­тика арасындағы байланысты нығайтқан жөн. Ол үшін оқу бағдар­ла­масына қазіргі ғылыми зерттеулер мен практикалық тәжірибені енгізу; оқыту материалдарының жаңаруы мен жетілдірілуі, жаңа оқулықтар мен ғылыми мақалалар қосу; студент­тер­дің сыни ойлау қабілетін дамытуға бағытталған тапсырмаларды көбейту.

ә) Оқу бағдарламасын жетілдіру үшін заманауи білім беру техно­ло­гия­ларын қолдану қажет. Әсіресе онлайн оқыту, интерактивті платформалар мен мультимедиалық материалдарды қолдану студенттердің оқуға деген қызығушылығын арттырады.

б) Онлайн курстар мен вебинарлар енгізу;

в) Виртуалды және аралас оқыту әдістерін қосу;

Интерактивті құралдар мен мо­биль­ді қосымшаларды пайда­ла­ну­ға болады. Оқу бағдарламасын үнемі жаңартып отыру өте маңызды. Бұл жаңа ғылым мен технологиялардың енгізілуіне байланысты. Сондықтан оқу бағдарламасы үнемі қайта қара­лып, қажетті өзгерістер енгізілуі тиіс.

г) Оқу бағдарламасын түрлі тә­жі­ри­бе алмасу мен талқылаулар арқылы жаңарту; жаңа пәндер мен тақы­рып­тарды қосу, оларды жаңа ақпараттық құралдармен толықтыру.

3. Білікті маман даярлауда тео­рия­лық білімді практикада көбірек қол­да­нуға күш саламын. Қазақстандағы жоғары оқу орындары ғылыми-зерт­теу жұмыстарын саралап, белсенді жүр­гізіп, жаңа технологиялар мен ин­но­вациялық тәсілдерді сабақ ба­ры­сында пайдалануға тырысамын. Осы арқылы студенттер қазіргі заманғы ғылым мен технологияларды мең­ге­ріп, оларды өз саласында қолдана алады.

Университеттер мен зерттеу ор­та­лық­тары арасындағы байла­нысты ны­ғайту ғылыми жобалар мен инно­ва­циялық бастамаларды жүзеге асы­­руға мүмкіндік береді.

Елімізде білікті мамандар даярлау бағытында бірнеше маңызды же­тіс­тіктерге қол жеткізілді. Бұл жетістіктер бі­лім беру жүйесін жаңғырту, ха­лық­аралық талаптарға сәйкестендіру, ин­но­вациялық технологияларды ен­гізу және кәсіпорындармен серік­тес­тік­ті нығайту арқылы жүзеге асты. Жо­ғары оқу орындары мен кәсіптік білім беру жүйесінің дамуы нә­ти­жесінде елімізде кәсіби тұрғыдан білікті мамандардың саны артты және олар әлемдік еңбек нарығында өз орнын табуға мүмкіндік алды.

4. Қазіргі жастар өте білікті, біз «альфа ұрпақты» тәрбиелеп отырмыз. Жастардың білім деңгейі – бұл көп­те­ген факторларға, оның ішінде білім беру жүйесінің сапасына, оқыту әдіс­те­ріне, отбасылық ахуалға, әлеуметтік және экономикалық жағдайларға байланысты қалыптасатын күрделі мәселе. Қазақстандағы жастардың білім деңгейі жөнінде жалпы пікір білдірер болсақ, бірқатар жетістіктер мен мәселелерді атауға болады.

• Заманауи білім беру жүйесі: Қазақстанда білім беру жүйесінде көптеген оң өзгерістер байқалады. Жоғары оқу орындарында білім беру сапасы жақсаруда, білім беру бағ­дар­ламалары жаңаруда, халықаралық стандарттар мен Болон процесіне сәйкес оқу жүйесі құрылды. Бұл жас­тар­ға сапалы білім алу мүмкіндігін арттыруда.

• Инновациялық технологиялар мен цифрландыру: білім беру жүйе­сі­не ақпараттық технологияларды ен­гі­зу жастардың білім алу процесін жеңілдетті. Онлайн платформалар мен ресурстар, оқу бағдарламалары мен интерактивті әдістер студент­тер­дің білімін жақсартуға ықпал етеді.

• Ғылыми және халықаралық ал­масу мүмкіндіктері: қазақстандық жас­тарға шетелде оқуға, тәжірибе ал­масуға көптеген мүмкіндіктер ұсы­нылады. Халықаралық стипендиялар мен бағдарламалар жастардың кәсіби және академиялық тұрғыда дамуына көмектеседі.

• Қоғамдық және кәсіби бел­сен­ділік: жастардың көптеген әлеуметтік, мә­дени және кәсіби жобаларға қа­ты­суы байқалады. Жастардың дені қо­ғам­дық шаралар мен волонтерлік қыз­меттерге белсенді қатысып, жаңа дағдылармен білім алады. Олардың білім деңгейі, жалпы алғанда, кө­те­ріліп келеді, бірақ кейбір мәселелер де бар. Елдегі жастардың көпшілігі жоғары білім алуға талпынуда, алайда сонымен қатар практикалық дағдылар мен қазіргі заманғы технологиялар бойынша жетілдіруге қажетті ба­ғыт­тар да бар. Осы мәселелерді шешу ар­қылы жастардың білім деңгейін жақсартуға болады және бұл оларды еңбек нарығында бәсекеге қабілетті етіп, кәсіби дамуында үлкен мүмкіндік береді.

5.  «Қоғам сауатсызданып барады» деген көзқараспен келісу немесе ке­ліс­пеу мәселесі өте күрделі және түрлі көзқарастарға негізделген. Мұн­дай пікір көбіне қоғамдағы білім беру сапасының төмендеуі, ақ­па­рат­тық технологиялардың әсері немесе әлеуметтік теңсіздік салдарынан пай­да болған мәселелермен байланысты айтылады. Алайда бұл сұраққа жауап бермес бұрын, сауаттылықтың және қоғамдағы білім деңгейінің қандай аспектілерін қарастыруымыз қажет екенін анықтап алу маңызды.

Гүлзат

НҰРМОЛДАҚЫЗЫ