Есік өзені алабындағы далалық экспедиция
2025 жылғы 20-25 тамыз аралығында География және табиғатты пайдалану факультетінің метеорология және гидрология кафедрасының оқытушылары Алматы облысы, Есік қаласында AP27511595 «Іле Алатауының шығыс бөлігіндегі мореналық-мұздық көлдердің тасқынға қауіптілігін мониторингтеу және бағалау үшін өңірлік геоақпараттық жүйені әзірлеу» атты ғылыми-зерттеу жобасын орындау аясында далалық экспедиция өткізді.
Экспедиция барысында Есік көлінің жоғарғы жағында орналасқан Есік өзені арнасының ықтимал қауіпті учаскелеріне визуалды зерттеу жүргізілді. Өзен арнасының айқын таулы сипатқа ие екендігі, тасты табаны және ірі валундардың болуы анықталды. Жаға шайылуы мен жергілікті шаюларды тудыратын бүйірлік эрозия процестері, сондай-ақ әртүрлі көлемдегі бос сынықты материалдардың шөгінділері тіркелді. Бұл жағдайлар экстремалды жағдайда сел тасқындарының пайда болу ықтималдығының жоғары екендігін көрсетеді.
Есік көлі жағалауының сызығы зерттеліп, құлаулар мен опырылу процестері байқалды, бұл еңіс процестерінің даму белсенділігін көрсетеді. Өзеннің бірқатар сипаттамалық учаскесінде гидрометриялық өлшеулер жүргізілді. Арнаның орташа ені 3,97 м құрайтыны, ал ағынды жылдамдығы қалқымалар әдісімен 13 м/с-қа жететіні анықталды. Алынған мәліметтер ағындының гидродинамикалық ерекшеліктерін көрсетеді және алаптағы су және сел режимін модельдеуде қолданылуы мүмкін.
Экспедиция нәтижелері Есік өзені алабының қазіргі жағдайының сипаттамаларын нақтылауға мүмкіндік беріп, Іле Алатауының шығыс бөлігіндегі мұздықтық-мореналық көлдердің ақтарылу қауіптілігін одан әрі модельдеуге ғылыми негіз қалайды.
