Жастар арасындағы суицидтің алдын алу: себептері мен шешу жолдары — Жапония мен Қазақстанның салыстырмалы талдауы

2025 жылғы 21 қазанда «Жастар арасындағы суицидтің алдын алу: себептері мен шешу жолдары» тақырыбында дәріс өткізілді. Дәрісте Жапония мен Қазақстандағы жастар арасындағы өзіне-өзі қол жұмсау мәселесі, оның себептері мен әлеуметтік-мәдени ерекшеліктері қарастырылып, алдын алу шаралары талқыланды.

Жапонияда 15 пен 39 жас аралығындағы адамдардың өлімінің негізгі себебі — суицид болып табылады. Әсіресе 20–30 жас аралығындағы жастар арасында суицид деңгейі жоғары. Негізгі себептерге оқу мен жұмысқа орналасуға байланысты қысым, экономикалық қиындықтар, әлеуметтік оқшаулану және әлеуметтік желілерге тәуелділік жатады. Жапон қоғамындағы «басқаларға кедергі келтірмеу» қағидасы жастардың көмек сұрауын қиындатады және «ұят мәдениеті» бұл жағдайды одан әрі ауырлатады.

Қазақстанда да жастар арасындағы суицид өзекті мәселе болып отыр, әсіресе ауылдық жерлерде. Оның себептері ретінде отбасылық жанжалдар, әлеуметтік қысым, экономикалық қиындықтар және психологиялық көмек жүйесінің жеткіліксіздігі аталады. Үкімет пен үкіметтік емес ұйымдар тарапынан психологиялық орталықтар мен сенім телефондары құрылып жатқанымен, қоғамда «психологиялық көмекке жүгіну әлсіздік» деген көзқарас әлі де бар.

Екі елді салыстыру нәтижесінде, мәдениет пен әлеуметтік құрылымдағы айырмашылықтарға қарамастан, басты ортақ мәселе — жастардың жалғыздығы мен көмек сұрауға қиналуы екені анықталды. Жапонияда мемлекеттік деңгейде жан-жақты бағдарламалар іске асырылса, Қазақстанда аймақтар арасындағы теңсіздік басты кедергі болып отыр.

Дәріс барысында жастар суицидінің алдын алу үшін бірнеше ұсыныс жасалды: мектептерде психикалық денсаулықты нығайту бағдарламаларын енгізу, кеңес беру қызметтеріне қолжетімділікті арттыру, отбасы мен мектеп арасындағы байланысты күшейту, цифрлық технологияларды пайдаланып тәуекелдерді ерте анықтау және психологиялық көмекке қатысты стигманы жою.

Қорытындылай келе, жастар арасындағы суицид тек экономикалық емес, сонымен қатар әлеуметтік және психологиялық оқшауланумен байланысты екені атап өтілді. Сондықтан оның алдын алу үшін қоғамда өзара қолдау мен түсіністікке негізделген мәдени өзгерістер қажет