ТДМ 17. Тұрақты даму мүддесіндегі серіктестік

2024 ж.18 наурыз Әл-Фараби Қазақ ұлттық университетінің заң факультетінде 2023-2025 жылдарға арналған "Ресей империясының күйреуі және Қазақ мемлекеттілігінің жандануы" гранттық тақырыбын орындаушылардың жоспарлы отырысы өтті. Барлық орындаушылар қатысты.
 
Спикер-Ауанасова А. тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР ҰӘҚ ҒК Мемлекет тарихы институтының Қазақстан тарихы және әлеуметтік-экономикалық даму бөлімінің басшысы. Баяндама тақырыбы " ХІХ-ХХ ғасырлардың 2 – жартысындағы орыс отаршылдығының моделі (орыс Түркістан және қазақ даласы мысалында).
 
Спикердің сөзінен:  
Отарлау мәселесіне кеңейтілген көзқарас әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдарға отаршылдық дәуірінің қазіргі әлемдік саяси және әлеуметтік процестерді тану кезінде қазіргі мемлекеттердің дамуы мен қалыптасуына әсерін анықтауға мүмкіндік береді.
Ресей отаршылдығының белгілері қарастырылды. Бұл басып алынған жерлердің мәжбүрлі қосылуы; колонияның саяси тәуелсіздігінен айыру; колонияның құқықтық мәртебесінен айыру; экономикалық қанау; жер қорын және жердің табиғи жер қойнауын отарлау; шаруалардың Ресейдің орталық губернияларынан жаулап алынған жерлерге қоныс аударуы; жергілікті халықтың азаматтық құқықтарына нұқсан келтіру; Ресей капиталы, әскери және бюрократия, жергілікті ұлттық элиталар қолдайтын әкімшілік-аумақтық басқару жүйесін қалыптастыру; азаттық қозғалысын басу.
 
Қорытынды
Шетелде территориялардың болуына қарамастан, Ресей империясы континентальды империя ретінде өмір сүрді (ХVI-ХХІ ғасырлар аралығында) шетелде территориялары (колониялары) бар. Ол жергілікті жерлерде империялық басқару моделін құра отырып, Түркістан өлкесін (субөңірлерді) отарлау жолын таңдады.
Ресей отаршылдығы Түркістан өлкесі мен қазақ даласына әкімшілік-аумақтық және әлеуметтік-экономикалық, мәдени ассимиляцияны күштеп әкелді.
ХІХ ғасырдағы қазақ даласы Ресей империясының колониясына айналды. Хан билігі институтының жойылуы, жергілікті әкімшілік және әлеуметтік институттардың империялық қатынастарға дәйекті өзгеруі даланы Ресей империясының колониясына айналдыруды мақсат етті.
Қазақ даласының тағдырын әкімшілік жағынан қайталаған Түркістан оазистері әскери-халықтық басқару жағдайына түсті. Өңірде жалпы империялық тәжірибені бекітуге бағытталған ол жарты ғасыр бойы орыс Түркістанының өмірін анықтады.
Сонымен қатар з.ғ.д., профессор Кенжалиев З. Ж.; з.ғ.д., профессор Ибраева А.С. сөз сөйледі.
Семинар қорытындысын жобаның ғылыми жетекшісі профессор Е.К. Нұрпеисов қорытындылады.
 
Іс – шараның ұйымдастырушысы-мемлекет және павс теориясы мен тарихы, конституциялық және әкімшілік құқық кафедрасы.
Іс-шараны өткізуге жауаптылар
Ибраева А.С. - з.ғ.д., профессор
Тұрсынқұлова Д.А. - з. ғ. к., доцент