ҚазҰУ мен PolyU қонақ дәрістер сериясын жалғастыруда: д-р Эмили Чен үлкен деректердің туристік мобильділік заңдылықтарын қалай ашатынын көрсетті

2025 жылғы 22 қазанда әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде PolyU–KazNU Guest Lecture Series атты онлайн-дәрістер сериясының үшінші кездесуі өтті. Іс-шара Гонконг Политехникалық университетінің (PolyU) Қонақ үй және туризм менеджменті мектебімен (SHTM) бірлесе ұйымдастырылды.

«Tracking Tourist Mobility by Big Data Analytics: How and Why» тақырыбындағы дәрісті д-р Эмили (Jinyan) Чен, PolyU университетінің ғылыми қызметкері және туризм саласындағы үлкен деректерді талдау жөніндегі маман, оқыды.

Іс-шараны PolyU–KazNU Орталық Азиядағы тұрақты даму жөніндегі орталығы мен ҚазҰУ география және табиғатты пайдалану факультетінің рекреациялық география және туризм кафедрасы ұйымдастырды.

Дәрісті кафедраның аға оқытушысы және Орталықтың әкімшілік ассистенті Елдар Нұрұлы жүргізді. Дәріс бакалавриат, магистратура және PhD студенттері мен оқытушылар тарапынан зор қызығушылық тудырды.

Дәрістің мазмұны

Д-р Эмили Чен өз баяндамасында Big Data технологияларының туристік мобильділікті зерттеу мен дестинацияларды жоспарлау тәсілдерін қалай өзгертетінін көрсетті. Ол әлеуметтік желілер, GPS трекерлер, Wi-Fi сенсорлар, төлем жүйелері және көлік қосымшалары сияқты деректер арқылы саяхатшылардың кеңістіктік және уақыттық қозғалысын бақылауға және олардың мінез-құлық заңдылықтарын анықтауға болатынын түсіндірді.

Сондай-ақ ол time geography, spatial flow theory, network analysis, және theory of planned behavior сияқты теориялық негіздерге және туристік қозғалысты визуализациялау әдістеріне тоқталды.

Австралияда саяхаттаған қытай туристерін талдау мысалында д-р Чен Weibo платформасының деректерін пайдаланып, туристік ағындарды қалпына келтіру, басты бағыттар мен маусымдық айырмашылықтарды анықтау тәсілдерін көрсетті. Мұндай деректерге негізделген тәсіл туристік ағындарды басқару мен тұрақты жоспарлауға нақты шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

Дәріс барысында үлкен деректермен жұмыс істеудің қиындықтары мен шектеулері де талқыланды — деректердің толық еместігі, бұрмалануы, дербес ақпараттың құпиялылығы және нақты мінез-құлық контекстін ескерудің қажеттілігі.

Талқылау және сұрақтар

Сұрақ-жауап бөлімінде студенттер Big Data технологияларын туристік бағыттарды талдауда қолдану, тиісті құралдар мен платформаларды таңдау және осы бағыттағы пәнаралық зерттеулердің келешегі туралы сұрақтар қойды. Д-р Чен барлық сұрақтарға жан-жақты жауап беріп, жас зерттеушілерге деректерді талдау мен визуализацияны үйрену бойынша пайдалы кеңестер берді.

ҚазҰУ мен аймақ үшін маңызы

Дәріс барысында д-р Чен туризмді басқаруда деректерге негізделген тәсілдің маңыздылығын атап өтті, әсіресе цифрландыру үдерісі әлі дамып келе жатқан аймақтар үшін.

Дәрістің тақырыбы БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарымен (ТДМ) тығыз байланысты — ТДМ 9 (Индустрияландыру, инновациялар және инфрақұрылым), ТДМ 11 (Тұрақты қалалар мен елді мекендер) және ТДМ 17 (Тұрақты даму мақсаттары жолындағы серіктестік).
Ұсынылған идеялар Қазақстан мен Орталық Азия үшін маңызды, өйткені туристік мобильділікті талдау аймақтық даму мен дестинацияларды тұрақты жоспарлауда шешуші құрал бола алады.

Алғыс білдіру

ҚазҰУ д-р Эмили Ченге мазмұнды және шабыттандыратын дәрісі үшін, сондай-ақ Гонконг Политехникалық университетінің Қонақ үй және туризм менеджменті мектебіне (SHTM) тұрақты қолдауы мен ынтымақтастығы үшін шын жүректен алғыс білдіреді.