Болмысы бөлек ғалым

Қазақстан Рес­пуб­ли­касының еңбек сіңірген қайраткері, ҚазҰУ профессоры, ұла­ғатты ұстаз Жол­мұхан Түрік­пен­ұлы 90 жасқа толып отыр. 

Шығыстың ұлы ой­шы­лы Әбу Насыр әл-Фа­раби бабамыздың: «Ұс­таз – тумысынан өзіне ай­тыл­ғанның бәрін жетік тү­сін­ген, естіген және аң­­ғарған нәрселерінің бә­рін жадында сақтай­тын, олардың ешбірін ұмыт­пайтын, алғыр да зе­рек ақыл иесі, өте ше­шен, өнер-білімге құш­тар, аса қанағатшыл, жа­ны таза және әділ, жұртқа жақсылық жасап, үлгі көр­сететін, қорқу мен жас­­қануды білмейтін ба­тыл, ержүрек болуы ке­рек», – деп, ұстаз тұл­ға­сына берген осы бір па­расатты пайымы Жол­мұ­хан Түрікпенұлының бол­мысына дөп келеді де­сек, қателеспеген бо­лар едік.

Алматы облысының Ең­бекшіқазақ ауданы Шы­был ауылында дү­ние­ге келіп, қоғамдық өмір­дің сан-салалы белесінен өткен Жолмұхан Тү­рік­пенұлы болашақ ма­ман­дар­ды даярлайтын педа­го­гика мен психология ғы­лымы саласына ерек­ше ден қойған көрнекті ға­лым. Өзінің ғылыми жо­лында 1962-64 жыл­да­ры ҚазМУ-дың «Пси­хо­ло­гия» мамандығы бойын­ша аспирантурада оқып, педагогика ғылымының кандидаты дәрежесіне ие болды. 1964-78 жж. Жо­ғары және орта ар­наулы білім минис­тр­лі­гін­де Ғылыми-педагогтық кадрлар даярлау бөлімін басқарды. Зейнет­кер­лік­ке шықса да, ғұмырының 30 жылдан астам кезеңін Абай атындағы ҚазҰПУ мен Қазақ ұлттық уни­вер­ситетінде профессор лауазымында ұстаздық етумен келеді.

Ғалым-ұстаз педа­го­ги­­калық психология ғы­лы­мының Қазақстанда өсіп-өркендеп қалыптасу та­рихы, осы саладағы ғы­­лыми атаулардың –тер­миндердің орнығып қа­лыптасуына; балалар мен жастарды еңбекке бау­лу, болашақ кәсібін, ма­мандығын дұрыс таң­дап алу үшін оларға кә­сіби бағыт-бағдар беру жүйе­сі бойынша кан­ди­даттық диссер­тация­сы­ның өзекті зерттеу объек­тісі етіп алып, пси­хо­логиялық-педа­го­ги­ка­­лық астарларын зерт­теу­­ге арнады. Өзінің ұстазы, казақтың көр­нек­ті пе­да­гог-психологі Төлеген Тә­жі­баевтың ғы­лы­ми мұра­ла­рын тереңі­нен зерт­­­теп-зерделеп, ғы­­лыми басылымдарда тың еңбектері жарық көр­ді.

Ғалым ұстаздың ме­рей­тойы қарсаңында Қа­зақ­стан жоғары ме­к­те­бінің ардагер тұлғасы ретінде Қазақстан ға­лым­­дары мен Жалпы және қолданбалы пси­хо­логия кафедрасының оқы­тушы-профессорлық құ­рамы «Жолмұхан Түрік­пенұлы» атты авторлық бір­лестікте жинақ кіта­бын шығарды.

Жолмұхан Түрік­пен­ұлы тәуелсіз Қазақ­стан­ның ұлттық жобаларын жү­зеге асыруда әлі де өз үлесін қосып, еліміздегі психология ғылымының қарыштап ілгерілеуіне, әлемдік деңгейде та­ны­луына зор еңбек сіңіріп ке­леді. Осындай ерен ең­бек иесі, көрнекті ға­лым Жолмұхан Түрік­пен­ұлы­ның ғылымға қосқан ора­сан еңбегі, шығар­ма­шы­лық жолы, кәсіби білігі пси­хологиялық бі­лім са­ласында жүрген ғалым-ұстаздар үшін үл­гі-өнеге, тәлім-тәрбие мектебі бо­лып жалғасып келеді.

Әйгерім МЫҢБАЕВА,

Жалпы және қолданбалы психология кафедрасының меңгерушісі, п.ғ.д., профессор

Жұмагүл МОЛБАСЫНОВА,

аға оқытушы