Жазғы мектеп сәтті аяқталды

«Қоршаған ортаны қорғау – 2024» І халықаралық жазғы мектебі тұрақты дамудың өзекті мәселелерін талқылау және БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін халықаралық жастар платформасын құру мақсатында Шыңжаң университетінің (ҚХР) жас көшбасшы, белсенді студенттерін біріктіріп Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде жұмысын аяқтады.

Жазғы мектепте «Қоршаған ортаға антропогендік әсерді бағалау әдістері: геожүйелер, қоғам, білім, мәдениет және дүниетаным» тақырыбына назар аударылды. Бұл студенттерге қызығушылық салаларын тере­ңірек зерттеуге және жетекші сарапшылардан құнды білім алуға мүмкіндік берді.

Білім алушыларға аталған тақырып бойынша География және табиғатты пайдалану факультетінің профессор-оқытушылар құрамы ТДМ-на қол жеткізудің негізгі аспектілеріне арналған дәрістер мен шеберлік сабақтарын өткізді: климаттың өзгеруімен күресу, биоалуан­түрлілікті сақтау, жауапты тұтыну және өндіріс, білім сапасы, геожүйеге антропогендік әсерді бағалаудың қазіргі заманғы әдістері мен құралдары көрсе­тіліп, антропогендік қызметтің қоғамға әсер ету факторлары, ресурстарды тұтыну және қал­дықтарды өндіру арқылы адам әрекетін бағалау, ағынды сулар­ды тазарту әдістері және т.б.

Қытайдан келген студенттер жазғы мектеп аясында өткізілген дәрістерден, ой-өрістерін ке­ңей­туге септігін тигізетін ақпа­раттар алды. Олар: 1) гео­жүйелерге антропогендік әсер етудің негізгі ұғымдары мен теорияларын оқу; 2) геожүйеге антропогендік әсерді бағалау­дың заманауи әдістері мен құралдарын көрсету; 3) антропо­гендік қызметтің қоғамға әсер ету факторларын талдау және бағалау тетіктерін ашу; 4) дүлей зілзалалардың қиындықтарын ескере отырып білім беру ортасының өзгеру динамикасын талдау; 5) экологиялық мәде­ниет­тің жастардың дүниетаны­мына әсер ету аспектілерін ашу; 6) қазiргi заманғы ғылыми әдiстер мен құралдар негiзiнде геожүйелерге антропогендiк әсердi бағалауды жүргiзу; 7) әлеуметтік жауапкершілік не­гізінде жастардың экология­лық дүниетанымын тереңдету және кеңейту; 8) ТДМ негізінде өске­лең ұрпақтың тұрақты дамуын қолдаудың бірлескен платфор­масын белсендіру.

Сонымен қатар, Рекреация­лық география және туризм кафедрасының оқытушылары, «Туризмнің табиғатқа, қоғамға және экономикаға оң және теріс әсері», «Тұрақты туристік мар­шрут­тарды құру: табиғат пен мәдени мұраны сақтауға баса назар аудара отырып, тұрақты туристік маршруттың жоспарын әзірлеу» тақырыптары бойынша дәрістер оқыды.

Тұрақты даму мақсаттарының «Таза су және санитария» және «Климаттың өзгеруімен күрес» атты 6 және 13-тармақтарына сәйкес, Қазақстандағы климат­тық өзгерістердің заманауи тенденциялары мен метеороло­гиялық мәліметтерді өңдеу және статистикалық талдау бойынша, сонымен қатар, Қазақстандағы қауіпті гидрологиялық құбылыс­тар: бағалау және болжау әдістері мен су дипломатиясы туралы метеорология және гидрология кафедрасының про­фессор-оқытушылар құрамы толыққанды мағлұмат берді. Тақырыпқа сәйкес қатысушы­ларды «Медеу» биік тау мұз айдынына шығарып, Алматы қаласы және селден қорғайтын бөгеттер туралы жалпы мәліметтер бере отырып, көзбен көріп қайту мүмкіндігін де берді.

Халықаралық жазғы мектепте ТДМ-ның 15-тармағына сәйкес География, жерге орналастыру және кадастр кафедрасының оқытушылары да өз тарап­тарынан «Қоршаған ортадағы өзгерістерді бағалау үшін көп уақыттық спектрлік мәліметтерді пайдалану», «Спектрлік мәлімет­термен жұмыс және нәтижелерді интерпретациялау» тақырып­тары бойынша дәріс өткізді.

Шыңжаң университетінің сту­денттері, «Қоршаған ортаны басқарудағы ГАЖ», «Балқаш көлі бассейніндегі құрғақшылықтың мониторингі» және «Геотехни­калық деректерді басқаруға арналған веб-қосымша» туралы картография және геоинформа­тика кафедрасының оқытушыла­рынан құнды ақпараттар алды.

«Біздің экологиялық салдар­ды азайту – бұл жай ғана сән үрдісі емес, болашақ ұрпақ үшін планетаның ресурстарын сақтау қажеттілігі. Саналы тұтыну және қоршаған ортаға жауапкершілік­пен қарау – әрқайсымыздың міндетіміз», – деп PhD, аға оқытушы Айна Рысмағамбетова өз баяндамасында атап көрсет­кен болатын.

Қоршаған ортаны қорғау мәсе­лелерінің өсуіне байланыс­ты көптеген кәсіпорындар қор­ша­ған ортаға теріс әсерін барын­ша азайтуға тырысуда. Бұл жұмысты жүйелеу құрал­дарының бірі халықаралық ISO 14001 стандартының талапта­рына сәйкес қоршаған ортаны басқару жүйесін (ҚБЖ) енгізу болып табылады.

Кәсіпорын қызметінің эколо­гия­лық аспектілерін анықтау, яғни қоршаған ортаға әсер ету түрлерін (шығарындылар, тө­гінді­лер, қалдықтар, ресурс­тарды пайдалану және т.б.) анықтау, экологиялық аспекті­лер­дің маңыздылығын бағалау, жұмыстың жоғары басым бағыттарын анықтау, қоршаған ортаны басқару бағдарлама­ларын әзірлеу, яғни алға қойыл­ған мақсаттарға жету үшін нақты іс-шаралар жоспары туралы, сонымен қатар,  атмосфераны қорғаудың негізгі принциптерін сақтау қажеттілігіне байланысты Тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасының профессор-оқы­тушылар құрамы өз баяндама­ларында тоқталып өтті. Бұл ка­федра оқытушылары өз кезе­­гінде тұрақты даму мақсат­та­рының «Құрлық экожүйелерін сақтау» тармағына сәйкестен­діре студенттерге білім беруге тырысты.

Шетелдік студенттерге елі­міз­дің тарихымен, мәдениеті­мен және табиғатымен таныстыру мақсатында «Жақсы денсаулық және әл-ауқат» бағытына орай, Алматы бойынша көптеген экс­курсиялар жасалып, бір мезгіл сабақтан тыс демалысқа да көңіл бөлінді. Медеу – Шымбұлақ аспалы жолына отырғызып, Шымбұлақ тау шаңғысы курор­тына көтерілді. Алматы қаласы­ның оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан жалғыз тау Көктө­беге де шығып, демалыс күнде­рін сапалы өткізуге тырысты. Алматы қаласының көрікті жерлері туралы жалпы мәлімет беріп ғана қоймай, қатысушы­ларды автобуспен «Шарын» МҰТП-ға және Үлкен Алматы шатқалында орналасқан  «Аюсай» визит орталығында да дема­лыс ұйымдастырылып, оның табиғаты, халқы, шаруа­шылығымен таныстырылды.

Екі апта бойы Шыңжаң университеттерінің студенттері тұрақты дамудың өзекті мәсе­лелерін зерттеп, осы саладағы озық технологиялармен және практикалық шешімдерімен та­нысты. Жазғы мектеп қатысу­шылары бағдарламаны сәтті аяқтағандарын растайтын сертификаттарға ие болды. 

Жалпы, Халықаралық жазғы мектептерге қатысу тәжірибесі студентті жұмысқа орналасу немесе магистратураға оқуға түсу кезінде басқа үміткерлерден ерекшелендіреді. Сонымен бірге, жазғы мектепке қатысу – студенттерге өз әлеуетін ашуға, ой-өрісін кеңейтуге, маңызды дағдыларды алуға және болашақ мансабында артықшылықтарға ие болуға көмектесетін баға жетпес тәжірибе.

Жобаларды басқару, көшбасшылық, коммуникация, сыни тұрғыдан ойлау дағды­ларын дамытуға, сондай-ақ топта жұмыс істеу қабілетін дамытуға бағытталған интерак­тивті сессиялардың ұйымдасты­рылуы студенттердің тұлғалық өсуіне көп септігін тигізері анық.

ТДМ-ның «Сапалы білім беру» тармағына сәйкес факульте­тімізде білім алушылардың деңгейін көтеру және жан-жақты даму үшін, Шыңжаң универ­ситетіне студенттерімізді жазғы мектепте білім алу мақсатында іс-сапарға жіберу жоспарлануда.

Жалпы алғанда, әртүрлі елдердің беделді университет­тері арасындағы қарым-қаты­настарды кеңейту – бұл барлық қатысушыларға пайда әкелетін білім, ғылым және халықаралық қатынастарды дамытуға ықпал ететін тиімді ынтымақтастық.

Әлия АҚТЫМБАЕВА,

география ғылымының кандидаты, доцент