Инклюзивті оқыту – тек ерекше қажеттіліктері бар балалар үшін ғана емес, бүкіл қоғам үшін маңызды. Бұл тәсіл баланың жеке қабілетін ескеріп, оны әлеуметтік ортада толыққанды өмір сүруге бейімдейді. Сонымен қатар басқа балалардың да мейірімділікке, төзімділікке, түсіністікке тәрбиеленуіне ықпал етеді.
Мысалы, Мағжан Жұмабаевтың «Білімдінің сөзі – ем, мейірімі көп, өзі – кең» деген терең мағыналы сөзі инклюзивті білім беру тақырыбына тікелей қатысы бар. Бұл ойды бірнеше бағытта нақтылап түсіндіруге болады:
• Білімді мұғалімнің рөлі – инклюзивті білім берудің негізі. Ерекше білім беру қажеттілігі бар балалармен жұмыс істейтін ұстаз тек пәнді меңгертуші ғана емес, олар үшін рухани тірек, қолдаушы тұлға. Мұғалімнің мейірімі мен кеңдігі баланың өзіне сенуіне, қоғамға бейімделуіне жол ашады.
• Сөз – ем, яғни білімді адамның әрбір сөзі баланың жүрегіне жетіп, сенім мен шабыт береді. Ерекше оқушыларды қолдап, жігер беретін жылы сөз – олар үшін шынайы ем.
• Кеңпейілділік – инклюзивті қоғамның негізі. Әртүрлі баланы қабылдау, олардың мүмкіндіктерін дамытуда білімді, ашық, кең ойлы адамдар қажет. Ондай адамдар баланың сыртқы ерекшелігін емес, ішкі мүмкіндігін көреді.
Яғни Мағжан Жұмабаевтың бұл қанатты сөзі инклюзивті білім берудегі адамгершілік, мейірім мен білім үйлесімінің маңыздылығын өте дәл сипаттайды.
Қазақстанда инклюзивті білім беру саясаты біртіндеп дамып келеді. Мектептерде психологиялық-педагогикалық қолдау кабинеттері ашылып, арнайы мамандар – дефектолог, логопед, психологтер жұмыс істей бастады. Дегенмен инклюзивті білім берудің тиімді жүзеге асуы үшін инфрақұрылымды дамыту, мұғалімдердің біліктілігін арттыру, ата-аналармен жұмыс істеу – басты міндеттердің бірі. Сонымен қатар ЖОО оқытушыларына инклюзивті білім берудің теориялық және әдістемелік негіздерін меңгерту арқылы студенттердің білім алуындағы тең мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге бағытталған инклюзивті оқыту тәжірибесін дамыту аса маңызды.
Инклюзивті білім – тек білім беру саласының реформасы емес, бұл – қоғамның гуманизмге, теңдік пен әділеттілікке ұмтылуының көрінісі. Әрбір бала – қоғамның тең құқылы мүшесі, ал инклюзивті орта – сол балаға сенім мен мүмкіндік берудің ең әділ жолы.
Майра
МОЛДАБЕКОВА,
Жылуфизика және техникалық физика кафедрасының
профессоры, п.ғ.д.
Мәнсия ӘСЕМБАЕВА,
доцент, ф.-м.ғ.к.
Басқа жаңалықтар
