Атом энергетикасы мен цифрландырудағы жаңа міндеттер

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен Қазақ-қытай іскерлік кеңесінің сегізінші отырысы өтті. Бұл жиында екі ел арасындағы сенімді серіктестіктің жаңа қырлары айқындалды.
 

Президент Қазақстанның Қытайдың «Бір белдеу – бір жол» бастамасын толық қол­дай­тынын атап өтіп, бұл жоба еліміздің транзиттік әлеуетін арттырып қана қоймай, жаңа технологиялар трансферіне жол ашатынын жеткізді. Осы үде­рісте кадр даярлау ісіне ұлт­тық университеттердің бел­сен­ді атсалысуы маңызды еке­ні де айтылды.

Атом энергетикасындағы жаңа кезең

Қазақстанда атом энерге­ти­касын дамыту – страте­гия­лық міндет. Бұл бағытта Қы­тай­дың тәжірибесін пайдалану және ядролық технология са­ла­сында мамандар даярлау күн тәртібіне шықты. Пре­зи­денттің CNNC (China National Nuclear Corporation) басшы­лы­ғымен кездесуінде екіжақты ық­пал­дастықтың жаңа мүм­кін­діктері талқыланды.

Атом электр станциясы құ­рылысы – энергетикалық тәу­ел­­­сіздіктің кепілі ғана емес, жо­­ғары технологиялық өн­ді­рістің дамуына серпін бе­ре­тін маңызды қадам. Мұндай жо­ба­ларды жүзеге асыруда отандық ғылыми мектептердің үлесі шешуші рөл атқарады.

ҚазҰУ – ядролық мамандар ұстаханасы

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті атом энер­гетикасы мен ядролық фи­зика бойынша кадр даяр­лау­да көшбасшы орталық са­на­лады. Қазіргі уақытта бұл ба­ғытта 455 студент білім алу­да. Олардың қатарында «Яд­ро­лық физика», «Ядролық ме­ди­цина», «Ядролық инженерия» мамандықтарының студент­те­рі мен жас ғалымдары бар.

Университет «Қазатом­өнер­­кәсіп» ҰАК» АҚ-мен бір­лесіп жаңа оқу бағ­дар­ла­ма­ла­рын іске қосуда. Сондай-ақ студенттер Ресей, Жапония, Оңтүстік Корея және Қытайдың жетекші жоғары оқу орын­да­рында қосдипломдық білім алып, CERN ядролық зерт­ха­на­сында тағылымдамадан өтуде.

Жасанды интеллект пен цифрландыру

Президент Қытайдың ци­фр­­ландырудағы жетістікте­рін жо­ғары бағалап, Қазақстан бұл салада ынтымақтастыққа ашық екенін атап өтті. Са­рап­шылар болжамынша, 2033 жылға қарай жасанды ин­тел­лект нарығының көлемі 5 трлн долларға жетуі мүмкін.

Қазақстан да бұл үдеріске ілесіп, аймақтағы алғашқы су­перкомпьютерді іске қосты. ҚазҰУ-да Huawei орталығы және Қазақстан-Қытай бір­лес­­кен Цифрлық тех­но­ло­гия­лар мен робототехника о­р­талығы та­бысты жұмыс іс­теп келеді. Мұнда элек­тро­ника, телеком­му­­никация, фо­то­ни­ка са­ла­ла­рында 749 сту­дент білім алу­да.

Қазақстан – Қытай стра­те­гиялық әріптестігі дәстүрлі салаларды ғана емес, жаңа технологиялық бағыттарды да қамтиды. Атом энергетикасы мен цифрландыру – осының ай­қын дәлелі.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ғылымға негізделген ка­др­лық әлеуетті қалыптастыруға және еліміздің технологиялық да­муы­на үлес қосып отырған же­тек­ші білім ордасы ретінде бұл се­ріктестіктің белсенді қаты­су­шысы бола бермек.

Нұрзада БЕЙСЕН,

профессор,

физика-техникалық факультетінің деканы