Студенттер арасында кампустағы тамақтану жүйесінің қолжетімділігі мен сапасына қатысты әлеуметтанулық сауалнама жүргізілді

Әлеуметтану және әлеуметтік жұмыс кафедрасы Әлеуметтанулық зерттеулер және әлеуметтік инжиниринг орталығымен бірге тұрақты даму мақсаттарының 2 бағыты аясында студенттер арасында кампустағы тамақтану жүйесінің қолжетімділігі мен сапасына қатысты зерттеу жүргізді (ТДМ 2 «Аштықты жою»)

Әлеуметтану және әлеуметтік жұмыс кафедрасы және Әлеуметтанулық зерттеулер және әлеуметтік инжиниринг орталығы жыл сайынғы студенттер арасындағы университет кампусындағы тамақтану жүйесін бағалауға бағытталған, қолжетімділік, сапа және қолданыстағы инфрақұрылымның тұрақтылығы көрсеткіштерін Тұрақты дамудың 2-ші мақсатына қол жеткізу контекстінде сауалнамасын жүргізді.

Зерттеу нәтижелері білім алушылардың денсаулыққа пайдалы, теңгерімді және қолжетімді тамақтану нұсқаларына деген қызығушылығының артып келе жатқанын, сонымен қатар қолданыстағы инфрақұрылымның жоғары деңгейде сұранысқа ие болып отырғанын көрсетті. Университет әлеуметтік тұрғыдан осал топтарды тамақтануға арналған талондар түріндегі шағын атаулы көмек көрсету арқылы қолдайды, бұл жеткіліксіз және жүйесіз тамақтану тәуекелдерін төмендетуге мүмкіндік береді.

Мұндай бағдарламаларды кеңейту, сондай-ақ субсидияланатын түскі ас жүйесін енгізу және қолжетімді әрі пайдалы мәзірлерді ұсыну – табысы төмен отбасылардан шыққан студенттерді қолдауға бағытталған әділетті, инклюзивті және тұрақты кампустық тамақтану жүйесін қалыптастыру үшін аса маңызды болып табылады.

Зерттеудің негізгі нәтижелері

1. Сын-пікірлердің артуы жағдайында кампустық тамақтанудың жоғары танымалдығы.

Студенттердің 80,5%-ы университет асханаларының қызметін тұрақты түрде пайдаланады, бұл олардың білім алушылардың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі шешуші рөлін растайды. Респонденттердің басым бөлігі баға саясатының жоғары екенін, ал әрбір үшінші студент мәзірдің жеткіліксіз әртүрлілігін атап өтті. Алынған деректер тамақтану моделін жаңартуға деген құрылымдық сұраныстың бар екенін көрсетеді.

2. Тамақтану рационының теңгерімділігі және жоғары калориялы өнімдердің басымдығы.

Ең көп сұранысқа ие санаттар ретінде ұннан жасалған өнімдер (24%) мен фастфуд (15%) сақталып отыр. Сонымен қатар диеталық тағамдарды таңдайтын студенттер санының артқаны байқалады, ал арнайы тамақтану түрлеріне (вегетариандық, глютенсіз мәзір) деген қажеттілік өткен жылмен салыстырғанда 19,7%-ға жоғарылаған. Бұл жағдай денсаулыққа пайдалы, функционалдық және арнайы тағам түрлерінің жеткіліксіз ұсынылуын көрсетеді, ал мұндай теңгерімсіздік студенттердің денсаулық көрсеткіштері мен оқу қабілетінің төмендеуіне әлеуетті түрде әсер етуі мүмкін.

3. Қаржылық қолжетімділік – әлеуметтік әділеттіліктің негізгі факторы.

Студенттердің белгілі бір бөлігі үшін тамақтану құны тұрақты әрі толыққанды тамақ қабылдауға кедергі келтіретін факторға айналып отыр. Әлеуметтік тұрғыдан осал студенттерге тамақтануға арналған шектеулі мөлшердегі талондар беру тәжірибесі осы тәуекелдердің бір бөлігін өтегенімен, оның әсері жеткіліксіз және институционалдық тұрғыдан нығайтуды әрі ауқымын кеңейтуді талап етеді.

4. Инфрақұрылымдық шектеулер.

Сауалнама нәтижелері асханалар инфрақұрылымын жаңғыртуға деген сұраныстың бар екенін көрсетті, атап айтқанда: отыратын орындар санын арттыру, үй-жайлардың техникалық жағдайын жақсарту және тамақтану нүктелерінің санын көбейту. Аталған факторлар қанағаттану деңгейіне, қызмет көрсету жылдамдығына, сондай-ақ инфрақұрылымның студенттер санының өсуіне сәйкес келу қабілетіне тікелей әсер етеді.

5. Табысы төмен отбасыларды қолдау

Университет тарапынан іске асырылып жатқан әлеуметтік қолдау шаралары маңызды рөл атқарады: тамақтануға арналған талондар ұсыну шығындардың бір бөлігін өтеуге мүмкіндік беріп, азық-түлік тұрғысындағы осалдық тәуекелдерін төмендетуге ықпал етеді.

Негізгі ұсыныстар

▪ Денсаулыққа пайдалы тамақтану ассортиментін басым бағыт ретінде дамыту.
Ыстық әрі теңгерімді тағамдар үлесін кеңейту, көкөністер мен ақуызға бай, тұтас өнімдердің үлесін арттыру; вегетариандық, функционалдық және арнайы мәзірлерді енгізу.

▪ Денсаулыққа пайдалы тамақтанудың студенттердің барлық санаттары үшін қолжетімділігін қамтамасыз ету. Бағаларды саралау, субсидияланатын түскі ас жүйесін енгізу, тамақтану талондары тәжірибесін институционалдандыру және кеңейту, бюджеттік әрі пайдалы кешенді мәзірлерді әзірлеу.

▪ Инфрақұрылымды «денсаулыққа бағытталған тамақтану кеңістіктері» қағидатына сай жаңғырту. Жылдам әрі пайдалы тамақтануға арналған қосымша нүктелер құру, қызмет көрсету жағдайларын жақсарту, адам ағынын оңтайландыру.

▪ Денсаулыққа пайдалы тамақтану мәдениетін қалыптастыруға бағытталған коммуникациялық науқандар жүргізу. Ақпараттық акциялар, адалдық бағдарламалары, пайдалы тағамдарды таңдау және алдын ала тапсырыс беру үшін цифрлық сервистерді енгізу.

▪ Бастамалардың тиімділігін үздіксіз мониторингтеу және бағалау. Салыстырмалы зерттеулер жүргізу, тұрақты кері байланыс алу, тамақтанудың оқу үлгерімі мен жалпы әл-ауқатқа ықпалын талдау.