БЛИЕВ НАЗАРБАЙ ҚАДЫРҰЛЫ

18 сәуір, 2024

Физика-математика ғылымдарының докторы (1980), профессор (1985), ҚР Ғылым және техника қайраткері (1998), ҚР ҰҒА академигі (2003), Ресей жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі (1996). I дәрежелі халықаралық Хорезми сыйлығының лауреаты (1999).

1935 жылы 15 қыркүйекте Ақтөбе облысы Байғанин ауданы Жарқамыс кентінде дүниеге келген. 1957 жылы С.М.Киров  атындағы ҚазМУ физика-математика факультетінің математика бөлімін үздік бітірді. Мәскеуге КСРО В.А.Стеклов атындағы математика институтының (МИАН) аспирантурасына түсу туралы ұсыныс алды, бірақ Гурьев педагогикалық институтын таңдады.

1960 жылы КСРО Ғылым академиясы МИ аспирантурасына түсті.

Н.К.Блиев коэффициенттердің арнайы нүктелерінің маңында дифференциалдық теңдеулердің эллиптикалық жүйелерін шешу мәселелерін зерттей бастады. Өзгешелену нүктелерінің маңында бірінші ретті эллиптикалық жүйелердің аналитикалық шешімдерінің болуы үшін қажетті және жеткілікті жағдайлар алынды.

Шектеулі салалардағы дифференциалдық теңдеулер мен шеткі есептерге қатысты нәтижелер Н.К.Блиевтің 1980 жылы КСРО Ғылым академиясында сәтті қорғалған "Бөлшек кеңістіктердегі жазықтықтағы бірінші ретті дифференциалдық теңдеулердің эллиптикалық жүйелері және шеткі есептер" атты докторлық диссертациясына енді.

Жалпыланған аналитикалық функциялардың (ЖАФ) неғұрлым егжей-тегжейлі функционалдық қасиеттері Н.К.Блиевтің "Бөлшек кеңістіктердегі жалпыланған аналитикалық функциялар" (1985) монографиясында көрсетілген. Шексіз аймақтар үшін алынған нәтижелері ағылшын тілінде басылған  «Generalized Analytic Functions in Fractional Spaces», USA, Addison Wesley Longman inc., 1997. Монографиясына кірген.

1963 жылдан бастап Н.К.Блиевтің ғылыми қызметі ҚазКСР ҒА математика және механика институтымен байланысты, онда ол кіші ғылыми қызметкерден институт директорына дейінгі кәсіби өсудің барлық сатыларынан өтеді (1988). 2000 жылдан – Математика институтының құрметті директоры, бас ғылыми қызметкері.

Н.К.Блиев 1964 жылдан бастап ұшқан ұясы ҚазҰУ-дағы педагогикалық қызметін үзбеді, ал 2000 жылдың қыркүйегінен бастап педагогикалық жұмысқа толығымен ауысты – Функционалдық талдау және ықтималдықтар теориясы кафедрасын 2005 жылға дейін басқарды.

Басқа жаңалықтар