Климаттың өзгеруінен туындаған жаһандық су дағдарысына жауап ретінде Еуропа мен Орталық Азиядан келген жеті ұйым жиналыс өткізді

2025 жылдың 30-31 қазанында Еуропа мен Орталық Азиядан келген жеті ұйым Будапештте Erasmus Mundus Design Measure (EMDM) жобасын іске қосу үшін кездесті. Ол жоба «Су негізіндегі тұрақты даму парадигмасын өзгерту үшін су ресурстарын басқару және су дипломатиясы бойынша бірлескен магистрлік бағдарламаларды әзірлеу» деп аталады.

Лоранда Этвёша (ELTE) университеті басқаратын консорциумға Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Карелия қолданбалы ғылымдар университеті (Финляндия), Қазақ ұлттық су ресурстарын басқару және ирригация университеті, Халықаралық Солтүстік университеті (Өзбекстан), TIIIAME ұлттық зерттеу университеті (Өзбекстан) және Уппсала университеті (Швеция) кіреді. 60 000 еуро көлеміндегі EMDM грантымен серіктестік алдағы 15 айда біздің заманымыздың ең өзекті мәселелерінің бірін, яғни тұрақты су ресурстарын басқару және дипломатияны шешуге бағытталған бірлескен магистрлік бағдарламаны әзірлеуге жұмсайды. Жоба ЕО климаттық тұрақтылық стратегияларын Орталық Азия серіктестерінің аймақтық тәжірибесімен біріктіруге, шекарааралық ынтымақтастықты дамытатын жаһандық деңгейдегі білім беру моделін жасауға бағытталған. Климаттың өзгеруі Орталық Азияға ерекше әсер ететіндіктен, аймақтың тәжірибесінен алынған жетістіктер мен сабақтарды климаттың өзгеруі, жасыл даму және су ресурстарын басқаруға бірлескен тәсілдер бойынша ЕО саясатын ескеретін инновациялық оқу бағдарламаларын әзірлеу үшін пайдалануға болады. Өзара байыту мен толықтыруға негізделген осы серіктестік арқылы консорциум мүшелері инженерия, жаратылыстану ғылымдары және халықаралық су құқығын институционалдық экономика, судың саяси экономикасы, мемлекеттік басқару және қақтығыстарды шешу сияқты әлеуметтік ғылымдармен біріктіретін кешенді оқу бағдарламасымен суды басқару және су дипломатиясы саласындағы инновациялық, жоғары интеграцияланған бағдарламаны бірлесіп әзірлейді.

Будапешттегі құрылтай жиналысында екі жұмыс тобы құрылды:

1) Бірлескен магистратура бағдарламасының бағдарламасын әзірлеу, оқу бағдарламасын әзірлеу бойынша нұсқаулықтарды әзірлеу және студенттерді қабылдау, бақылау, емтихандар және сапаны қамтамасыз ету критерийлерін анықтау міндеті жүктелген Академиялық жұмыс тобы;

2) Бірлескен дәреже бағдарламасының саясатына, студенттерге ұсынылатын ортақ қызметтер жоспарына (мысалы, тілдік курстар, визалық қолдау), EMJM серіктестік келісіміне және бірлескен студенттік келісімнің жобасына жауапты Заңдық, Әкімшілік және Қаржылық жұмыс тобы.

Кездесуде консорциум мүшелері 2026 жылдың соңына дейін Еуропалық Комиссияға толық өтінім беруге келісті. Егер мақұлданса, 5 миллион еуро бюджеті бар алты жылдық Erasmus Mundus бірлескен магистрлік жобасы 2027 жылдың қыркүйегінде басталуы мүмкін. Консорциум делегаттары бірлескен магистрлік бағдарлама серіктес университеттердегі ұқсас бағдарламаларды қайталамайтынын атап өтті. Оның мақсаты - әлеуетті дамыту арқылы су ресурстарын басқару және су дипломатиясында парадигманың ауысуын қамтамасыз ету. Бағдарлама суды саясатты өзгерту құралына айналдыра алатын жаңа буынды сарапшыларды даярлауды, осылайша саясатты қалыптастыруда, институционалдық және реттеуші реформаларда түбегейлі жақсартуларды қамтамасыз етуді, сондай-ақ аймақтық және жаһандық ынтымақтастықты нығайтуды мақсат етеді. Осылайша, түлектер тек техникалық білімді ғана емес, сонымен қатар бүкіл әлемдегі су ресурстарының тұрақты болашағын қалыптастыру үшін қажетті дипломатиялық және саяси дағдыларды да игереді.

Бұл кездесуде Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің атынан  география және табиғатты пайдалану факультетінің, метеорология және гидрология кафедрасының аға оқытушысы, EMDM жобасының үйлестірушісі, г.ғ.к. Шамшагүл Ибрагимқызы Маштаева қатысты.